Eimreiðin - 01.09.1962, Blaðsíða 47

EIMREIÐIN
223
lngar eða tilgátur í hug, og veitti satt að segja ekki þessari tilteknu
’Rynd neina sérstaka athygli.
hn ef það skyldi nú verða talið líklegt eða víst, að beztu manna
yfirsýn, að stóll Ara lögmanns hefði að geyma mynd af sjálfri þjóð-
^etjunni Jóni Arasyni, — og reyndar hvort sem væri, — þá getur ekki
því farið, að íslendingar hljóti að leggja drög að því, innan tíðar,
fá stólinn hingað aftur, því hér á hann heima, og hvergi annars
staðar. Eg vil engan veginn bera brigður á, að hið danska safn sé lög-
^ega að stólnum kornið. Hins vegar ber þess að gæta, að hann mun
hvorki, svo vitað sé, hafa verið ,,gefinn“ safninu, né heldur „keyptur"
þangað, heldur einungis settur þar til geymslu, á þeim forsendum, að
stofnuð yrði sérstök deild við safnið, þar sem sögulegum minjum og
forngripum íslenzkum yrði búinn samastaður fyrst um sinn. Þegar
þjóðminjasafn var komið á laggir hér á landi var Dönum vitanlega
skylt að afhenda gripina hingað, enda hafa þeir í rauninni viðurkennt
þetta öðrum þræði, með jrví að láta lausa nokkra merka íslenzka gripi
óí safnsins hér, svo sem Valþjófsstaðahurðina og frúarstólinn frá Grund.
^egar þess er gætt, hvernig saga þessara tveggja gripa, Grundarstólanna,
er saman tengd, náði það í rauninni engri átt, og bar vott um alveg
otrúlega þröngsýni, að skilja þessa gripi að, eins og gert var 1930. Nú
hafa Danir að því er virðist öðlast nýjan skilning og drengilegri við-
horf tii
þessara hluta, eins og bezt kemur frarn í sambandi við væntan-
^ega afhendingu hinna íslenzku handrita. Gilda og algerlega sömu sjón-
arinið um rétt íslendinga til forngripa í dönskum söfnum, eins og hand-
ri[a úr söfnum þar í landi. Er sú saga svo alkunn og rök íslendinga
sv° margrædd og alþekkt, að ekki er ástæða til að endurtaka neitt um
það hér. Hins vegar er bæði rétt og skylt, að allar umleitanir um af-
*lending stólsins fari, ef til kemur, fram með fullri kurteisi og hóf-
Semd, svo ekki valdi óþægindum, hvorki í sambandi við handritin né
1 óðru tilliti. Annars á ekki að þurfa að gera því skóna, því vitanlega
er afhending grips þessa ekkert stórmál, sízt fyrir Dani, enda þótt hann
Hfi meg nokkrum hætti sérstakt, þjóðlegt minjagildi fyrir íslendinga,
eiris og áður hefir verið rakið. Hins vegar eru handritaskilin að sjálf-
■’Ogðu stórmál, fyrir báðar þjóðir, og verður í því sambandi að viður-
enna, að enda þótt íslendingar hafi vissulega fulkominn sið-
erðilegan og jafnvel lagalegan rétt til handrita og fornrita úr dönsk-
11111 söfnum, þá eru sjónarmið Dana og tilfinningar allt að einu vel
"kiljanlegar, enda verður ekki fram hjá því gengið, að afhending hand-
jRanna er og verður einstakt vináttu- og drengskaparbragð, jafnvel á
leimssögulegan mælikvarða. Munum við íslendingar virða það og meta
J1® hina dönsku bræðraþjóð, sem og margt annað úr langri sambúð,
þótt oft hafi borið skugga á.