Eimreiðin - 01.09.1962, Page 83

EIMREIÐIN
259
rírnum, Sigríði Erlingsdóttur og
Hemings flokki Áslákssonar. Hér
er í engu breytt hlutverki aðalper-
sónanna, fylgt fast eftir megin-
atriðum heimildanna, ekki skap-
að orsakasamhengi, svo sem gert er
1 Hemings flokki. Gæti því virzt
Sem kvæðið væri algerlega hlut-
iægt og ópersónulegt. En ef betur
er að gætt, sést, að þessu fer þó
íjarri. Viðhorf höfundarins kem-
Ur skýrt fram í því, hver atriði
hann velur úr þættinum, hvernig
hann fellir þau saman, dregur þau
ífam, en þessi atriði eru: skapgerð-
arlýsingin og reikningsskil Hall-
dórs við konung.
Það er alkunnugt, að formið á
Ijóðum Gríms Thomsens var sam-
tíð hans mikið hneykslunarefni.
hm þetta hefur víða verið fjallað
°g verður ekki fjölyrt um þau skrif
hér. En sumir þessara samtíðar-
dóma mtinu láta furðulega í eyr-
um aðdáenda Gríms, sem sífellt
hefur farið fjölgandi. Eiríkur
^íagnússon frá Cambridge ritaði
sérstakan bækling um Ijóðmæli
^ríms, er út voru gefin 1880 og
taldi sig hafa fundið að minnsta
hosti 300 formgalla á kvæðum
hans. Ennfremur taldi hann Grím
ttttsbeita íslenzkri tungu herfilega,
fangfæra orð og hugtök. Sem
dasmi um fáránlega hugarsmíðir
sháldsins nefnir hann hina frægu
h'kingu úr kvæðinu Á Glæsivöll-
Uru: „feiknstafir svigna“.
Dómur Eiríks Magnússonar mun
að vísu hafa mótazt af persónu-
legri óvild, en hann sýnir þó
glöggt, hverja höggstaði mátti
finna á ljóðum Gríms af þeim, er
einkum skeyttu um formið.
í ritgerð sinni um Bjarna
Thorarensen telur Grímur jrað
einkenni mikilla ljóðmæringa, að
hugarflug þeirra og tilfinninga-
dýpt beri stundum smekkvísina
ofurliði. Tekur hann Bjarna sem
dæmi um þau skáld, er tjái ekki að
setja smásmyglislegar formreglur.
Slík skáld höggvi af sér öll bönd.
Mundi þessu ekki vera líkan veg
háttað um Grím sjálfan? Það er
stundum því líkast, sem hann snið-
gangi bragreglurnar, hirði ekki
um þær. Þetta á ekki sízt við um
sum efnismestu og andríkustu
kvæði hans, sbr. ljóðstafasetning-
una í upphafi Hemings flokks.
Ekki er ólíklegt, að kynni Gríms
af erlendum kveðskap hafi leitt at-
hygli hans að því, hversu fast-
skorðað íslenzk ljóðform er og
veitir skáldunum oft þröngt svig-
rúm um orðaval og líkingar, en
þetta tvennt var honum höfuðat-
riði. Jafnvel hefur mér stundum
fundizt þvílíkt sem í viðbrögðum
Gríms að því er varðar stuðlasetn-
ingu gæti uppreisnar, en sennilega
einnig sérstæðs, persónulegs smekks
fyrir hrynjandi. í því sambandi er
athugasemdum dr. Jóns Þorkels-
sonar um ýmis braglýti í handrit-
um ljóðmæla hans 1895.
í heild verður ekki sagt, að í
kvæðinu Halldór Snorrason gæti
þeirra formgalla, er Grími voru
einkum fundnir til foráttu. Rím er