Eimreiðin - 01.09.1966, Síða 49

EITRVÐ jörð
229
safnazt fyrir? Þvx þessi efni hafa flest þann ókost að leysast mjög
seint upp. Vitað er, að þau geta haldizt í jarðvatninu langan tíma,
farið með ám út í haf og með fiskum um höfin. Það eitt er vitað,
að nú þegar er varla lengur til einstaklingur, nema á alafskekktustu
stöðum, sem ekki hefur eitthvað af þessum eiturefnum í líkama
sínum, komnum þangað með fæðunni. Þess vegna er þetta ekki að-
ems vandamál þess, sem með efnið fer, heldur allra annarra á jörð-
inni.
Þetta er sem sagt eitt af þeim vandamálum, sem varða okkur,
hvort sem við dieifum eiturefnunum og sköðum aðra jarðarbúa,
eða þeir gera það og skaða okkur. Auðvitað er mest hættan, að
tninnsta kosti fyrst um sinn, næst þeirn stöðum, þar sem efnin eru
notuð. Nágrannalönd okkar, Norðurlöndin, eru farin að hafa af
þessu áhyggjur. í Danmörku og Noregi hafa menn fundið eiturefni
í óhugnanlega ríkum mæli í líkömum sjófugla, mest mávum og sef-
öndum. Og hvaðan kemur eitrið? Af ökrum og engjum og öðrum
fæktuðum svæðum, sem úðuð eru með skoi'dýraeitri. Talið var, að
kvikasilfur það og DDT, sem reyndist vera í banvænu magni í
líkömum 150 máva, er fundust dauðir við Noregsstrendur nálægt
Stavanger, gæti ekki verið komið annars staðar að en frá fiskunum,
sem fuglarnir lifa á. Kvikasilfur er notað í iðnaði, gegn sveppagróðri
í fræjum, og sambönd af því notuð við úðun korns í Danmörku.
Rannsóknir, er fram hafa farið í Danmörku, hafa leitt í ljós, að
þar finnst kvikasilfur í þorski, og ástæðan hefur verið talin sú, að
þorskurinn leitar ætis í Kattegat og mynni Eystrasaltsins. í Svíþjóð
hefur verið hafin rannsókn á fiski úr öllum vötnum, og fyrstu niður-
stöður sýna, að í vatnafiski sé mikið magn af kvikasilfri ásamt skor-
dýraeitri skyldu DDT. Þar stendur líka fyrir dyrum rannsókn á því,
hve mikið kvikasilfur finnst í líkömum þeirra, sem mikið borða af
fiski. Og sænsk yfirvöld hafa þegar bannað notkun kvikasilfurs gegn
Sveppasjúkdómum. Nágrannaþjóðir okkar eru því þegar að átta sig
á þessari hættu.
Og hvernig er þessu nú háttað hér? Miðað við sumar aðrar þjóðir
hefur fyrrgreindum efnum verið mjög lítið dreift hér enn sem
homið er. Þó hefur lítið eftirlit verið með notkun þeirra, sem mun
nu standa til bóta, því að landlæknir er að láta vinna að nýjum
Veglum um notkun og innflutning slíkra efna. En fyrir nokkru las
eo í blaðaviðtali við skólastjóra Garðyrkjuskólans, að notkun eitur-
varnarlyfja væri þegar orðinn vágestur víða í ræktun og eigi það