Eimreiðin - 01.05.1967, Síða 45

FJÁRHAGSFORSENDUR ÁRNASAFNS
133
það sé brún“ sagði þjóðskáldið forðum. Þess vegna grípur höf. til
þeirrar skýringar, að menn hafi talið hann vera þýzkan, af því að
þýzkir menn áttu eða bjuggu í húsi því, sem hann síðar keypti. Þessi
„röksemd" er vitaskuld alltof fátækleg, og reyndar fáránleg, til þess að
hún hnekki frásögn Jóns Grunnvíkings, og alls engin ástæða til að ætla
annað, en hann hafi hér sem endranær haft rétt eftir. Enda verður höf.
að viðurkenna nákvæmni hans öðrum þræði, „omhyggelig sans jor at
gengive alt, hvad han mente at se, eller hvad der fortaltes ham,“ eins
og hann kemst að orði, (leturbr. mín).
Ég læt því útrætt um ættfærslu liöf. og fánýtilegan dilkadrátt á fólki
þessu. Ég hef vikið að þessu aðallega til þess að sýna liin sérkennilegu
vinnubrögð höfundar sem vísindamanns, og í leiðinni til þess að bera
blak af landa okkar, Grunnvíkingnum. Að öðru leyti skiptir þetta engu
raunhœfu máli. Ég mun sýna fram á það hér á eftir, III. kal'la, að allt
bardús höfundarins er unnið fyrir gýg, þar sem telja má víst og áreið-
anlegt, eftir því sem nú verður bezt séð og vitað, að fjármunir þessa
fólks, hverrar Jrjóðar sem Jrað var, hafa að alls óverulegu leyti staðið
undir handritasöfnun Á. M. eða stofnun Árnasafns. En næst er að víkja
að J)eim „Nye oplysinger om Arne Magnussons giftermál," sem höf-
undurinn segir í undirfyrirsögn að bæklingurinn hafi fram að færa.
II. kafli.
Þessar „nýju upplýsingar", sem sérstaklega snerta „giftermál" Jteirra
hjóna, Á. M. og Mettu Fischer, eru aðallega Jrær, að konan muni liafa
verið 19-20 árum eldri en Árni. Þótt höf. fullyrði ekkert um Jtetta, vill
hann með þessu renna nýjum stoðum undir þá skoðun, að Á. M. muni
hafa gifzt konu þessari til fjár, sem svo er kallað. Hafi hann, den „faltige
isl. student“, fengið með henni „betydelig medgift" etc, enda hafi ,,en
af tidens mest effektive metoder til prompte elevation paa den sociale
rangstige“ verið „netop et rigt giftermál“. Hugsun og samhengi Jtessara
tilvitnana má lesa á milli línanna, og ekki um að villast hvað höf. er að
fara. Er Jress vegna ekki úr vegi að athuga Jretta nánar: Fyrst hvort ætla
megi, að Á. M. hafi gifzt konunni vegna eignanna, fyrst og fremst, og
þvi nœst hvort eignir þessar hafi Jrá í rcynd orðið forsenda og fjárhags-
grundvöllur handritasöfnunarinnar og Árnasafns, svo sem sífellt er látið
liggja að. Mér vitanlega hefur aldrei verið gerð nein könnun á Jdví, liver
hæfa mun vera í Jtessum áróðri Árnanefndartnanna, og er ]>að Jjó
e. t. v. orðið nokkurs um vert, eins og nú horfir. En um Jjetta verður
einungis að fara eftir gögnum Jjeim og líkum, sem tiltækar eru, og sem
skynsamlegar má telja. Beinar sannanir getur auðvitað ekki orðið um að
ræða.