Eimreiðin - 01.05.1967, Page 53

FJÁRHAGSFORSENDUR ÁRNASAFNS
141
þá með skýringar, ef tiltækar væru. Hitt er svo annað mál, hvort skýr-
ingar próf. í fyrrgreindum bæklingi eru yfirleitt til þess fallnar, að eyða
óvissu eða auka trúgildi erfðaskrárinnar á nokkurn hátt. Líklega frekar
hið gagnstæða, ef nokkuð væri.
Ég hafði í upphaflegri grein minni um erfðaskrána dregið fram
ýmis atriði, sem grunsamleg gátu virzt, bæði um atvik þess hvernig
skráin varð til, og um efni hennar, sem ég taldi einsætt að ekki gæti
að öllu leyti verið frá Á. M. sjálfum, eða að hans vilja, jafnvel þótt svo
mætti ætla um aðalatriðin. Hafi erfðaskráin enda verið ómerk vegna
margvíslegra formgalla. Og að því er konuna snerti hafi plagg þetta
verið með þeim ólíkindum, að varla gæti einleikið talizt, og skal ég að
nú gefnu tilefni víkja lauslega að þeim þætti málsins.
1 fyrsta lagi hlaut það að virðast grunsamlegt hvers vegna frúin fór
að afsala sér forræði sinna (miklu) eigna við „undirskriftirnar," og
gera sig ómynduga um öll fjárráð þau ár, sem hún átti framundan.
Þessi kona, sem Finnur J. segir, að aldrei hafi hugsað um annað en
peninga. Og síðan hafi hún undirgengist að lifa á vöxtunum einum,
sem hún lofar að láta sér duga með „nægilegri sparsemi," eins og það
er orðað í skránni. Meira að segja sagnfr. Werlauff þykir undarlegt
þetta erfðaskrárákvæði, „den írie raadighed over det fælles Boe, som
den længstlevende ifölge denne Disposition frasagde sig,“ (Nord. T. f.
Oldkundksab, 1836).
í öðru lagi er ótrúlegt, að frúin hafi nokkurn tíma samþykkt og undir-
gengist, að Háskólinn léti innsigla allt innan stokks, peninga hennar
og innbú, og hafa peningaskrínið á brott, strax um morguninn, m. a. s.
áður en búið var að leggja manninn til. Það sér hver heilvita maður,
að hér getur ekki verið allt með felklu. Annað hvort er þetta fram-
ferði háskólamanna svo ótrúlegt smekkleysi og yfirgangur, að engu tali
tekur, eða þá hitt, sem sannlegra er, að konan hafi alls ekki verið til
staðar í húsinu, og að undirskrift hennar hafi þá ekki verið fengin á
skrána að því sinni. Eða að konan hafi ekkert vitað hvað hún var að
skrifa undir.
í þriðja lagi er það grunsamlegt, eins og fyrr er getið, að skráin
skuli ekki fyrirfinnast, og að afritum j:>eim, sem til eru, skuli ekki bera
alls kostar saman. Þó er það sennilega enn undarlegast, að til er afrit
af skránni, (niðurlaginu), með nafni Á. M„ en undirskrift frúarinnar
er þar livergi að finna, sbr. nánar hér á eftir.
Loks má svo nefna ákvæðið um hinn „gode salige Mand,“ sem hér
er sérstaklega til umræðu, en um hann segir svo í 5. tölulið erfða-
skrárinnar:
„Naar den længst levende af os ved Döden er afgangen, og dends
Begravelses Omkostninger, samt andre nödvendige Udgifter af dend