Eimreiðin - 01.05.1967, Síða 57

FJARHAGSFORSENDUR ÁRNASAFNS
145
V. kafli.
Eins og fyrr hefur verið sagt steínir áróður hinna dönsku háskóla- og
safnmanna að því, að það liafi verið kona Á. M., sem með peningum
sínum hafi „sikret bevarelsen af de hándskriftskatte, der nu skal ud-
leveres“ upp til íslands. Ég liefi sýnt fram á hér að framan, að þetta
hefur ekki við söguleg rök að styðjast. En í lok bæklingsins færir höfund-
ur sig enn upp á skaftið, og lætur nú liggja að því, að það hafi verið
meira en peningarnir, sem konan liafi lagt af mörkum, hún hafi, ásamt
með og jafnsíðis manni sínum, verið líf og sál í þessu starfi hans, þar
hafi verið „interesser nok til at knytte to mennesker sammen,“ enda
hafi jjau „sikkert været fælles om at glæde sig“ yfir peningunum þeim,
sem frúin gat lagt fram, og „enige om“ að peningunum yrði varið til
stofnsetningar Árnasafns, Þar í „fandt (de) deres glæde,“ o. s. frv.
Háttv. höf. hefur sérstakt lag á að gefa í skyn og láta lesa á milli lína.
Og er hér ekki um að villast, hvað hann er að fara. Nú á að koma
inn jseirri hugmynd, að auk peninga frúarinnar muni það e. t. v. hafa
gert herzlumuninn um stofnun Árnasafns, að konan hafði jressar „inter-
essur“ sameiginlegar með manninum, Joví enginn geti sagt hvort Á. M.
sjálfur hefði nokkurntíma haft framkvæmd í Jjví, að tryggja á jrennan
hátt varðveizlu og framtíð safnsins, sem ella myndi hafa tvístrast til
útarl'a og jjannig farið forgörðum. Það jjarf ekki mikið hugmyndaflug
til jjess að fá þetta dæmi til að ganga upp, eins og höf. leggur jjað fyrir.
Enda Jjótt ég hafi hér að framan tekið svari jjessarar konu að sumu
leyti, og gert hana að mennskri veru í stað þess afskræmis á torgum,
sem menn liafa stundum hugsað sér hana, og jafnframt leitt líkur að
{jví, að til hjónabands Jreirra Á. M. muni liafa verið stofnað af venju-
legum mannlegum hvötum, en ekki endilega út frá annarlegum sjónar-
miðum, jjá er hitt ástæðulaust og lráleitt, að fara að skrökva Jjví á
konuna, að hún muni hala haft áhuga,“ — gott ef ekki skilning
líka (!), — á fræðum Á. M. og lífsstarfi, og gera hana þannig að menn-
ingarbjargvætti í sögunni, við hlið mannsins! Háttv. höf., hefur víða
telft djarft í tilgátum sínum, svo sem dæmi hafa verið nefnd. Þó mun
jjessi síðasta uppáfinning hans taka jjar flestu öðru fram. Hún sýnir
hversu höf. verður lítið fyrir að sniðganga eða hagræða staðreyndum,
ef honum býður svo við að horfa. í bréfi, sem Á. M. skrifar konu sinni
héðan að heiman, sendir hann henni 50 spesíur í nýjársgjöf, og tunnu
með bókutn (fornskjölum), og biður hana sérstaklega að gæta þeirra
nú vel, „thi endskiönt det icke vil synes Eder meget vert, saa tiener det
mig dog,“ (AM. Pr. Br. bls. 287). Hann er auðsjáanlega dauðhræddur
um, að hún misfari með Jjetta „rusl“ í tunnunni. Það er ótrúlegt, að
þetta hafi farið fram hjá slíkum fræðimanni, sem formanni Árnasafns-
10