Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.04.2003, Side 42

Tímarit lögfræðinga - 01.04.2003, Side 42
Evrópuréttar gagnvart ríkinu og öðrum einstaklingum sé hún skýr, óskilyrt og veiti ríki eða stofnunum ESB ekki verulegt rými til frjáls mats. Forgangur,46 sá mikilvægi eðlisþáttur réttarkerfis Evrópusambandsins, réðst árið 1964 þegar Evrópudómstóllinn í raun ákvað stöðu Evrópuréttarins í réttar- kerfi aðildarríkjanna í málinu Costa gegn Enel: Með því að koma á fót Bandalagi sem skal vara í ótakmarkaðan tíma, sem er lög- persóna, með eigin stofnunum, með lögbæmi og sem hefur raunveruleg völd vegna takmörkunar á fullveldi eða framsals valds frá ríkjunum til Bandalagsins, hafa aðildarríkin takmarkað fullveldisrétt sinn, enda þótt á afmörkuðu sviði sé og hafa þannig myndað lög sem binda bæði borgara þeirra og þau sjálf. Samþætting landsréttar hvers ríkis við ákvæði útgefin af Bandalaginu og yfirleitt forsendur og andi Rómarsáttmálans, gera það ómögulegt fyrir ríkin, senr samstarfs- aðila, að veita einhliða [í raun eigin] og síðar til kominni lagasetningu forgang yfir réttarkerfi sem þau samþykktu á grundvelli gagnkvæmni. Slík lagasetning má heldur ekki vera í ósamræmi við það sama réttarkerfi. Bandalagsrétti verður ekki framfylgt á misjafna vegu frá einu ríki til annars samkvæmt Iandsrétti, án þess að stofna í hættu þeim markmiðum Rómarsáttmálans sem sett eru fram í 2. mgr. 5. gr. [ríki skulu ekki stefna markmiðum sáttmálans í hættu] og 7. gr. [jafnræðisregla].47 Forgangsáhrif Evrópuréttar voru útfærð nánar í síðari dómum. Evrópuréttur var t.d. talinn hafa forgang yfir stjórnarskrá Vestur-Þýskalands,48 gilda án tafar49 og ef ríki draga gildistöku Evrópuréttar eiga einstaklingar sem verða fyrir tjóni af völdum þess rétt á skaðabótum." Með dómnum í máli Costa gegn Enel var dómstóllinn ekki að beita for- gangsáhrifunr til úrlausnar á einstöku ágreiningsefni heldur að skapa grund- vallarreglu um að landsrétti skyldi skipt út fyrir Evrópurétt. Sumir leggja megin- áherslu á þennan eðlisþátt Evrópuréttar í þröngum skilningi, þeim að þetta gangi gegn tvíeðliskenningu og einkarétti fullvalda ríkis til lagasetningar í lögsögu sinni."' Það er í sjálfu sér hvorttveggja rétt. Áhrif þessa eru einungis djúptækari en það eitt getur gefið til kynna því að forgangurinn ryður nýju rétthærra réttarkerfi brautÁ Þessi þráður verður tekinn upp í 5. kafla. 46 Á ensku primacy eða supremacy. Á íslensku hefur verið vísað til þessa sem forgangsáhrifa, en forgangur þykir mér skýrara. Tekið skal fram að þýðing þessi er höfundar. 47 Mál 6/64 Costa gegn Enel [1964] ECR 585. 48 Mál 11/70 Internationale Handelsgesellschaft [1970] ECR 1125. Evrópudómstóllinn kvað upp úr um að bandalagsréttur væri sjálfstæð réttarheimild sem gengi framar rétti aðildarríkis, hvort sem væri settum almennum lögum eða ákvæðum stjómarskrár. Að öðrum kosti væri bandalagsréttinum stefnt í hættu. Gegn þessu reis þýski Stjómlagadómstóllinn síðar en um það verður ekki fjallað hér. 49 Mál 106/77 Amministrazione delle Finanze dello Stato gegn Simmenthal [1978] ECR 629. 50 Sameinuð mál C-6/90 og C-9/90 Francovich [1991] ECR 1-5357, sbr. Sameinuð mál C-178/94 o.fl. Erich Dillenkofer o.fl. gegn Þýskalandi. 51 Sjá t.d. Stefán Már Stefánsson: Evrópusambandið og Evrópska efnahagssvæðið. Rvík. 2000, bls. 160-161 o.áfr. 52 Sjá t.d. T.C. Hartley: The Foundations of European Law. Oxford 1998. 4th. Edition Oxford 1998. 36
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120

x

Tímarit lögfræðinga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar: 1. Tölublað (01.04.2003)
https://timarit.is/issue/313973

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

1. Tölublað (01.04.2003)

Handlinger: