Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.04.2003, Page 42

Tímarit lögfræðinga - 01.04.2003, Page 42
Evrópuréttar gagnvart ríkinu og öðrum einstaklingum sé hún skýr, óskilyrt og veiti ríki eða stofnunum ESB ekki verulegt rými til frjáls mats. Forgangur,46 sá mikilvægi eðlisþáttur réttarkerfis Evrópusambandsins, réðst árið 1964 þegar Evrópudómstóllinn í raun ákvað stöðu Evrópuréttarins í réttar- kerfi aðildarríkjanna í málinu Costa gegn Enel: Með því að koma á fót Bandalagi sem skal vara í ótakmarkaðan tíma, sem er lög- persóna, með eigin stofnunum, með lögbæmi og sem hefur raunveruleg völd vegna takmörkunar á fullveldi eða framsals valds frá ríkjunum til Bandalagsins, hafa aðildarríkin takmarkað fullveldisrétt sinn, enda þótt á afmörkuðu sviði sé og hafa þannig myndað lög sem binda bæði borgara þeirra og þau sjálf. Samþætting landsréttar hvers ríkis við ákvæði útgefin af Bandalaginu og yfirleitt forsendur og andi Rómarsáttmálans, gera það ómögulegt fyrir ríkin, senr samstarfs- aðila, að veita einhliða [í raun eigin] og síðar til kominni lagasetningu forgang yfir réttarkerfi sem þau samþykktu á grundvelli gagnkvæmni. Slík lagasetning má heldur ekki vera í ósamræmi við það sama réttarkerfi. Bandalagsrétti verður ekki framfylgt á misjafna vegu frá einu ríki til annars samkvæmt Iandsrétti, án þess að stofna í hættu þeim markmiðum Rómarsáttmálans sem sett eru fram í 2. mgr. 5. gr. [ríki skulu ekki stefna markmiðum sáttmálans í hættu] og 7. gr. [jafnræðisregla].47 Forgangsáhrif Evrópuréttar voru útfærð nánar í síðari dómum. Evrópuréttur var t.d. talinn hafa forgang yfir stjórnarskrá Vestur-Þýskalands,48 gilda án tafar49 og ef ríki draga gildistöku Evrópuréttar eiga einstaklingar sem verða fyrir tjóni af völdum þess rétt á skaðabótum." Með dómnum í máli Costa gegn Enel var dómstóllinn ekki að beita for- gangsáhrifunr til úrlausnar á einstöku ágreiningsefni heldur að skapa grund- vallarreglu um að landsrétti skyldi skipt út fyrir Evrópurétt. Sumir leggja megin- áherslu á þennan eðlisþátt Evrópuréttar í þröngum skilningi, þeim að þetta gangi gegn tvíeðliskenningu og einkarétti fullvalda ríkis til lagasetningar í lögsögu sinni."' Það er í sjálfu sér hvorttveggja rétt. Áhrif þessa eru einungis djúptækari en það eitt getur gefið til kynna því að forgangurinn ryður nýju rétthærra réttarkerfi brautÁ Þessi þráður verður tekinn upp í 5. kafla. 46 Á ensku primacy eða supremacy. Á íslensku hefur verið vísað til þessa sem forgangsáhrifa, en forgangur þykir mér skýrara. Tekið skal fram að þýðing þessi er höfundar. 47 Mál 6/64 Costa gegn Enel [1964] ECR 585. 48 Mál 11/70 Internationale Handelsgesellschaft [1970] ECR 1125. Evrópudómstóllinn kvað upp úr um að bandalagsréttur væri sjálfstæð réttarheimild sem gengi framar rétti aðildarríkis, hvort sem væri settum almennum lögum eða ákvæðum stjómarskrár. Að öðrum kosti væri bandalagsréttinum stefnt í hættu. Gegn þessu reis þýski Stjómlagadómstóllinn síðar en um það verður ekki fjallað hér. 49 Mál 106/77 Amministrazione delle Finanze dello Stato gegn Simmenthal [1978] ECR 629. 50 Sameinuð mál C-6/90 og C-9/90 Francovich [1991] ECR 1-5357, sbr. Sameinuð mál C-178/94 o.fl. Erich Dillenkofer o.fl. gegn Þýskalandi. 51 Sjá t.d. Stefán Már Stefánsson: Evrópusambandið og Evrópska efnahagssvæðið. Rvík. 2000, bls. 160-161 o.áfr. 52 Sjá t.d. T.C. Hartley: The Foundations of European Law. Oxford 1998. 4th. Edition Oxford 1998. 36
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link to this issue: 1. Tölublað (01.04.2003)
https://timarit.is/issue/313973

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.

1. Tölublað (01.04.2003)

Actions: