Hugur - 01.01.1996, Blaðsíða 72

70
Henry Alexander Henrysson
er einmitt ein helsta röksemd Síínonar - og gegnsýrir raunar allan 4.
kafla - að list sem sköpuð sé með tilgang og markmið í huga sé
gervilist og kallist því eitthvað annað. Við höfum þannig ekkert yndi
af því sem fagurt er ef listin er þjónn einhvers markmiðs.
Þarna held ég að Símon einfaldi málið of mikið og að það sé
beinlínis villandi að gera listina að þjóni markmiðs, enda þótt
listamaðurinn hafi það í huga. Raunar held ég að spurningin um
mismun listar og tækni sé ekki mjög aðkallandi í þessum skilningi.
Eina leiðin til þess að bera þessi tvö hugtök saman er að mínu mati
sú að bera saman listrænt gildi og tækniverk í hveiju einstöku sköp-
unarverki og skera þannig úr um muninn. Sú leið sem Símon velur
eftir fyrirmynd Collingwoods er aftur á móti aðeins til þess fallin að
menn lendi í mótsögnum eða ýmsum erfiðleikum eins og ég rakti hér
á undan. Enda er Símon ekki alveg sjálfum sér samkvæmur í fram-
haldi bókarinnar þegar hann talar um markmið góðrar listar, án þess
að setja þar nokkra fyrirvara á.
List og eftirlíking
í fimmta kafla tekur hann fyrir spurninguna hvort list eigi að vera
eftirlíking einhvers. Hann svarar þeirri spurningu strax neitandi á
svipuðum forsendum og hann neitar því að list sé tækni og segir að
eftirlíkingin sé ekki frumleg listræn tjáning. En Símon telur þessa
spurningu samt sem áður vera mjög aðkallandi vegna þess hversu
djúpt hún hefur fest rætur í hugsunarhætti almennings. í þessari
umræðu skiptir sérstaða einstakra listgreina máli, þar sem ein þeirra
sker sig töluvert úr, þ.e.a.s. myndlistin, þar sem hún þarf helst að
finna fyrir eftirlíkingarkröfu almennings. Tónlist og byggingarlist
þurfa, svo dæmi sé tekið, almennt að þola allt aðrar kröfur af hendi
almennings, en að þær eigi að líkja eftir náttúrunni eða öðrum fyrir-
myndum. í samræmi við þann tíðaranda, sem Símon flutti
fyrirlestrana við, ræðir hann gagnrýni fólks á abstraktmálverkið, sem
var þá hvað mest að koma fram á íslandi. Hann segir að öll list hljóti
að vera að meira eða minna leyti óhlutstæð þar sem hún sértekur
ýmsar eigindir einstakra hluta. Annars væri ekki um listræna tjáningu
að ræða. Þessi tjáning byggir á sértekningu og það eru engar reglur til
um - og verða ekki til um - hversu mikil og víðtæk þessi sértekning
má vera til þess að listaverkið glati tjáningargildi sínu. Aðeins