Hugur - 01.01.1996, Page 75

Um list og fegurð
73
að þær hafi frekar almennt sálfræðilegt gildi en sérstakt fagurfræðilegt
gildi. Þannig geti þær í besta falli aukið mannþekkingu okkar og
dýpkað listskilning óbeint.
í 12. kafla ræðir Símon þá stefnu í listrannsóknum að setja
listaverk í sem allra nánast samband við einkalíf og skapgerð höfunda
eins og hún kemur fram í hegðun þeirra. Bendir hann á að enda þótt
þessi aðferð hljóti að teljast harla fánýt og geti varla skýrt það sem
henni er ætlað að skýra, þá sé hún ákaflega vinsæl, því að forvitni
manna um einkalíf náungans sé óseðjandi. Er ég nú reyndar þeirrar
skoðunar að þessi athugasemd Símonar eigi sérstaklega vel við hér á
landi.7
Er skemmst frá því að segja að Símon hafnar þessari aðferð og
segir að enda þótl sérhvert listaverk sé persónuleg sköpun höfundar
þess, sé sambandið milli lífs hans og listar alls ekki eins einfalt og
þessi skoðun gerir ráð fyrir. Við höfum einfaldlega enga heimild til
þess að álíta að samræmi sé milli raunverulegrar breytni listamanns
og skoðana sem koma fram í sköpunarverki hans. Ég held að Símon
myndi viðurkenna fyrstur manna að það sé geysilega erfitt verkefni að
finna út nákvæmlega hvaða gögn þetta eru og ég er ekki einu sinni
viss um að krafan sé beinlínis um það. Hins vegar held ég að ég skilji
Símon rétt þegar ég túlka þessi orð hans þannig að það sé harla fánýtt
að safna öllu því sem viðkemur einhveijum listamanni í eina hrúgu,
klína því svo á listsköpun hans og athuga að lokum hvort ekki hafi
fengist út heilleg mynd af listsköpuninni. í þessu verði maður að
temja sér sparsemi og varast að tengja saman hluti sem er ekki ætlað
að tengjast.
^ Raunar ekki aðeins á íslandi. Ef eitthvert umræðuefna Listar og
fegurðar er ofarlega á baugi nú um stundir þá held ég að þetta sé það.
Varla er skrifað rit um verk listamanns nú án þess að upp hefjist rifrildi
um hversu mikið hefi verið réttlætanlegt að blanda persónu lista-
mannsins inn í umföllunina. í þessu sambandi dettur mér alltaf f hug
saga sem ég heyrði um að einhver hafi sagt um Stein Steinarr að hann
hafi verið ómerkilegt skáld því hann hafi átt það til að hnupla hlutum
setn lágu á glámbekk!