Hugur - 01.01.1997, Síða 21

Hugur - 01.01.1997, Síða 21
HUGUR Sannleikur og suttungamjöður 19 fyrrnefndu þekkinguna er hæfni til innlifunar, samanber það sem ég sagði í upphafi máls míns um innlifun sem tæki til að öðlast skáldlega visku. Palmer notar hvergi orðasambandið „þögul þekking" í rökfærslu sinni en ljóst er að við erum á svipuðu róli. Hann vísar til kenninga Wittgensteins um muninn á því að segja og sýna og staðhæfir að skáldskapurinn sýni en segi ekki beinum orðum. Sú þekking sem aðeins er hægt að sýna, ekki segja frá, hlýtur að vera þögul þekking. Ég ætla ekki að fara nánar út í þá sálma en sný mér aftur að kenn- ingum Wittgensteins um tilfinningar. Heimspekingurinn austurríski segir að það sé ekki tilviljun að við erum yfirleitt sáttari um rétta beitingu lita- en kenndahugtaka. Vissulegu lærum við að beita báðum gerðum hugtaka með sama hætti, þ.e. með aðstoð handfastra dæma. Vandinn er sá að dæmin eru miklu flóknari og margþættari þegar tilfinningar eru annars vegar. Hugsum okkur að við sjáum mann sem nýr höndum saman í sífellu og hefur flöktandi augnaráð þegar fólk er til staðar. Við höfum góða og gilda ástæðu til að ætla að tilfinningar mannsins valdi þessari hegðan. En við verðum að þekkja aðstæðumar til að geta ráðið í þessar rúnir, skilið hegðun mannsins. Hafi viðkomandi verið tekinn fyrir búðahnupl gæti órói hans stafað af ótta við afleiðingarnar. Sé kona til staðar sem hann þráir án þess að fá gæti óróinn stafað af ástarsorg. Svo kvað Ólöf frá Hlöðum: Dýpsta sæla og sorgin þunga svífa hljóðlaust yfir storð. Þeirra mál ei talar tunga tárin eru beggja orð.24 Aðeins með því að þekkja kringumstæður þess grátbólgna getum við gert okkur vonir um að vita hvort tárin em gleðitár eða sorgar. Aðeins með því að skilja flókinn samleik svipbrigða, látæðis og ytri að- stæðna læra menn rétta beitingu tilfinningahugtaka. Þessi flókni sam- leikur verður ekki gripinn í formúlum. Við verðum að beita þumal- fingursreglum sem við lærum af reynslunni einni saman. Er við setjum fram staðhæfingar um tilfinningar sjálfra okkar og annarra erum við eins og dómarar sem dæma eftir dómhelguðum fordæmum, ekki laganna bókstaf. í réttarkerfi sem byggir á dómhelgi fremur en 24 T.d. í Ferskeytlunni (Reykjavík 1993), bls. 30.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136

x

Hugur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.