Uppeldi og menntun - 01.07.2008, Síða 49

49
ÁSdíS HReFnA HARAldSdÓTTIR, SIgRún AðAlbJARnARdÓTTIR
munur á stúlkunum í skólunum tveimur kom ekki fram. Nemendur nýja skólans virð-
ast aftur á móti hlynntari því að góður kennari hvetji til hópavinnu og á það einkum
við um stúlkurnar. Hér koma því fram vísbendingar um að nemendur upplifi ein-
stakar áherslur í skólum sínum á mismunandi hátt. athyglisvert er hve nemendur
rótgróna skólans vísa hlutfallslega oftar til kennslufræðiþátta í fari góðs kennara en
nemendur nýja skólans.
Nú er ekki vitað hvort áherslumunur er á kennsluaðferðum í þessum tveimur
skólum, t.d. hvort strangari reglur séu í rótgróna skólanum og nemendur ánægðir með
það eða hvort piltarnir þar séu að kalla eftir fjölbreyttari kennsluaðferðum. Sömuleiðis
er ekki ljóst hvort stúlkur í nýja skólanum eru að lýsa yfir ánægju með hópavinnu eða
kalla eftir henni. Engu að síður vekja ofangreindar vísbendingar um mun á viðhorfum
nemenda eftir skóla upp vangaveltur eins og þær hvort gildi, áherslur og hefðir, sem
ríkja innan skólanna (skólamenningin), geti haft mótandi áhrif á viðhorf og hugmyndir
nemenda um nám og samskipti. Geta t.d. viðhorf nemenda til kennsluhátta endur-
speglað það sem fyrir þeim er haft í hvorum skóla um sig? Eins og fræðimenn hafa
bent á getur skólamenning í hverjum skóla haft mikið að segja um samskiptin þar (t.d.
Solomon o. fl., 2001; Ingvar Sigurgeirsson og Ingibjörg Kaldalóns, 2006). Með öðrum
orðum, mikilvægt er fyrir skólafólk að íhuga tengsl skólamenningar hvers skóla og
hugmynda og viðhorfa nemenda.
Slæmur kennari að mati tíu og fjórtán ára nemenda
Helstu hugmyndir nemenda um ókosti kennara má flokka á svipaðan hátt og kosti
hans, þ.e. í þætti sem snúa annars vegar að persónulegum eiginleikum hans og viðmóti og
hins vegar þá sem vísa til kennslufræðilegra atriða.
Fjögur til fimm þeirra atriða sem yfir 15% nemenda nefndu sem ókosti hjá kenn-
ara vísuðu til persónulegra eiginleika og viðmóts hans: Þeim líkar illa ef kennari er
leiðinlegur (18%), reiður og pirraður (25%), öskrar á nemendur (18%) og mismunar
nemendum (16%). Rúmlega fjórðungi nemenda (28%) fellur illa við of strangan kenn-
ara, sem telja má til kennslufræðilegra þátta þótt einnig megi líta á strangleika sem
persónulegan eiginleika.
Yngri nemendurnir virðast viðkvæmir gagnvart viðmóti kennarans og fellur verr
en þeim eldri að kennarinn öskri á þá og skammi. Viðmót kennarans og framkoma er
einnig ofarlega í huga eldri nemendanna sem leggja meiri áherslu en þeir yngri á að
kennarinn geri ekki mannamun. athygli vekur að ríflega fjórum sinni fleiri nemendur
í nýja skólanum tóku fram að þeim félli illa þegar kennari móðgaði og niðurlægði
nemendur. Skýringar á þessum mun gætu verið margar. Ein er sú að einhver kennari
eða kennarar í nýja skólanum sýni nemendum ókurteisi. önnur gæti verið að athygli
nemendanna hafi verið vakin á því hvernig æskileg framkoma sé og þeir því meðvit-
aðir um að slík framkoma sé óviðunandi. Enn önnur skýring á þessu er að hegðun
nemenda eða skólabragur í nýja skólanum geti af einhverjum orsökum verið önnur
en í þeim rótgróna og valdið usla í skólastofunni. Hér er vert að hafa í huga að rann-
sóknin nær aðeins til tveggja skóla og því varhugavert að heimfæra niðurstöðurnar
upp á rótgróna og nýja skóla almennt. Þar að auki hafa nemendur, einkum þeir yngri,