Morgunn - 01.06.1960, Side 63

MORGUNN
57
heldur fastmótuð reynsla og rök. Frávik frá þeirri reglu
leiðir til tjóns. Á slíkum frávikavettvangi eiga því hleypi-
dómarnir heima og fá þá um leið eðlilega sinn örlagadóm.
Vér getum hugsað oss, hvernig færi um dómsmál hjá
þjóðum, sem tækju upp á þeirri nýbreytni að úrskurða
mál á grundvelli hleypidóma í staðinn fyrir að dæma þau
eftir rökum. — Því miður hafa þó sumar þjóðir tekið
upp slíkt réttarfar. — Vissulega er auðveldara að fella
sleggjudóma, en dóma, sem rökstyðja þarf. En það er
ekki jafnvíst, að réttaröryggi yrði að sama skapi tryggt.
Örlög þessarar þriðju persónu hinnar heilögu viðreisnar-
þrenningar eru því verri en hinna tveggja. Þær máttu
víkja sæti skilorðsbundið, en þessi þriðja verður að víkja
fyrir fullt og allt.
Skal nú vikið að þeim úrræðum, er vér teljum að koma
mætti að haldi og verða til nokkurra úrbóta, án þess að
fullyrða, að önnur betri verði ekki fundin. Morgundagur-
inn getur borið í skauti sér ýmis úrræði, sem enginn
þekkir í dag.
Fyrsta sporið á veginum til viðreisnar má fullyrða, að
felist í þessum orðum: Líttu í kringum þig. Það er sami
boðskapurinn og felst í þessum orðum Krists: „Gefið
gaum liljum vallarins, hversu þær vaxa“. — 1 þessum
fáu, fögru orðum felst ekki löng og leiðinleg predikun.
I henni felst ekkert annað en þetta: Sjáðu! Virtu fyrir
þér vöxt lífs og gróðurs og virtu lögmál tilverunnar allrar.
Vísindaleg þekking hefur til skamms tíma ekki virt þau
nema að nokkru leyti. Vísindin hafa ekki sagt nema hálfan
sannleikann. Þau hafa til skamms tíma leitt hjá sér að
draga siðrænar ályktanir af þeim lögmálum, sem bera
tilveruna uppi, en þau lögmál láta ekki að sér hæða. Ef
vér skoðum ekki hlutina í algerleika þeirra, verðum vér
fyrir verðskulduðum vonbrigðum. Ef vér hins vegar ger-
skoðum hlutina, kemur fleira í ljós en tómt efni. Margt
kemur þá í ljós, sem ekki verður unnt að leysa upp í