Ný saga - 01.01.1988, Page 70

persónulega. Þegar þeir menn
fóru að týna tölunni, eins og
gerist auðvitað, þá var spurn-
ingin hvernig á maður að ná í
nýja menn. Eitt af því fyrsta
sem ég þurfti að gera þegar ég
byrjaði hér var að afla nýrra
heimildarmanna og þá vissi
maður ekki almennilega
hvernig átti að fara að þessu.
Þá var áherslan ennþá á lands-
byggðinni og ég fór á sumrin
út um sveitir og byrjaði á því
að heimsækja þann heimildar-
mann sem var á spjaldskrá frá
gamalli tíð og lét hann segja
mér hvar ég gæti reynt að tala
við aðra menn og þannig gekk
þetta koll af kolli. Smám sam-
an stoppaði maður í götin sem
komin voru. En þetta var ans-
ans ári tafsöm aðferð en mjög
skemmtileg og mannbætandi.
Svo fórum við út í það, sér-
staklega núna eftir að þetta
nýja átak kom í sambandi við
þéttbýlið, að við sendum öll-
um verkalýðsfélögum bréf og
báðum þau að benda okkur á
fólk í kaupstöðum. Sömuleið-
is sendum við öllum kvenfé-
lögum á landinu bréf og báð-
um þau að benda á fólk sem
hugsanlega væri tilbúið að
gerast heimildarmenn og væri
uppalið á viðkomandi stað.
Við vitum af mörgu fólki sem
kallar sig t.d. Reykvíkinga, en
er e.t.v. fætt annars staðar.
Það kemur kannski sem barn
til Reykjavíkur og þá er fyrsta
spurningin um viðbrigðin að
koma úr sveitinni í kaupstað-
inn sem barn.
Hverju er safnað, við hvað
er miðað þegar spurninga-
skrárnar eru samdar og
hvaða forsendur gefíð þið
ykkur?
Skjótt frá að segja reynum
við að fara út í smáatriðin. Það
er það sem okkur finnst yf<r-
leitt vanta, einmitt smáatriðin.
Við reynum að finna smá-
drættina í lífi og sögu fólksins
en ekki stóru drættina. Við er-
um ekki að hugsa um lög og
tilskipanir, eða hina stjórnar-
farslegu sögu og ekki hina
flokkapólitísku sögu heldur
hina einu sönnu pólitísku
sögu, sem er jú bara sagan um
baráttuna um skiptingu þjóð-
arteknanna. Það má segja að
hún komi þarna óbeinlínis í
ljós. Við reynum að fara út í
hvert smáatriði varðandi dag-
legt líf. Það er hið daglega líf,
hvunndagssagan, sem við leit-
um fyrst og frcmst eftir. Við
lendum auðvitað í því æ og
aftur að fólk segir eins og
fröken Hnallþóra: „Það hefur
aldrei neitt komið fyrir mig.“
Þetta er fyrsti múrinn sem
þarf að brjóta niður hjá heim-
ildarmönnum, að benda þeim
á að það hafi eitthvað komið
fyrir þá eins og alla aðra.
Bráðum sitji þetta fólk uppi
með einstæða vitneskju ein-
faldlega vegna þess að það er
orðið þetta gamalt. Mér liggur
við að segja að við viljum fá
upplýsingar um vinnubrögð
og venjur í millimetramáli.
BJÖRGUNARSTARF
Þið miðið við eldra fólk og
skrárnar ná til tímans fyrir ár-
ið 1940. Eruð þið að vinna
björgunarstarf? Hafíð þið
áhuga á tímanum eftir 1940?
Eða eruð þið bara of fá til
þess að fást við þann tíma?
Við erum alveg tvímæla-
laust að vinna björgunarstarf
og við höfum ekki síður áhuga
á árunum eftir en fyrir 1940.
Við bönnum engum að segja
frá tímanum eftir 1940. Eg
held að þegar byrjað var á
þessu fyrir nær þrjátíu árum
hafi menn miðað við fyrra
stríð. Þá fannst þeim að það
væri gamli tíminn, frá um 1880
til fyrra stríðs. Þegar ég og Þór
Magnússon vorum komnir til
sögunnar þá hugsuðum við
svona til ca 1930. Þá væri
tæknibylting landbúnaðarins
að byrja. Nú er maður farinn
að miða við upphaf seinna
stríðs, þá miklu byltingu sem
verður um 1940. Þetta stafar
náttúrlega aðallega af því að
maður ræður ekki við of mik-
ið í einu. Þess vegna er það að
við leggjum áherslu á þetta
tímabil en það er tekið fram í
spurningaskránum að fólk
megi segja meira og yfirleitt
hvetur maður fólk til að segja
sem allra mest. Vaða elginn.
Eitt af því sem maður lendir í
er blessaður Islcndingasagna-
stíllinn. Fólk er alltaf að reyna
að hafa knappann stíl, góðan
stíl, mæla þarft eða þegja, að
vera ekki að segja neina þarf-
leysu. Við reynum að fá fólk
til þess að vaða elginn vegna
þess að maður veit aldrei hvað
Eitt af því fyrsta sem
ég þurfti ad gera
þegar ég byrjaði hér
var að afla nýrra
heimildarmanna og
þá vissi maður ekki
almennilega hvernig
átti að fara að þessu.
Við reynum að fara út
f hvert smáatriði
varðandi daglegt itf.
:
68