Ný saga - 01.01.1988, Side 106

Ný saga - 01.01.1988, Side 106
Góðærið, sem var hér á landi á fyrstu fimm árum Viðreisnar- stjórnarinnar, hefur þó Ifklega að mestu leyti stafað af góðu tfðarfari, ekki bættu stjórnarfari. heppin, og heppni er sem kunnugt er eðliskostur góðs stjórnmálamanns! En vegna ráðstafana Viðreisnarstjórn- arinnar voru Islendingar bet- ur búnir en ella undir þá erfið- leika, sem skullu á eftir 1967. Það er líklega annað helsta af- rek stjórnarinnar að sigla þjóðarskútunni sæmilega óskaddaðri út úr þeim öldu- dal. Mig langar einnig til að nefna í því sambandi, að Við- reisnarstjórnin treysti sam- starfið við aðrar lýðræðis- þjóðir í varnarmálum, tryggði viðurkenningu annarra þjóða á útfærslu landhelginnar í 12 mílur (en án slíkrar viður- kenningar var útfærslan auð- vitað orðið tómt) og renndi með samningum um sölu raf- orku til álvinnslu fleiri stoð- um undir íslenskt atvinnulíf, sem var þá fyrir löngu orðið tímabært. Viðreisnarstjórnin var þó ekki í neinum skilningi full- komin. Meginveilan í stefnu hennar var hin sama og í stefnu annarra ríkisstjórna landsins frá 1927 að telja: skilningsskortur á eðli og áhrifum peninga á hagkerfið. Hún og ráðgjafar hennar gerðu sér ekki fulla grein fyrir því, að miklar kaupkröfur verkalýðsforingja eru ekki vegna neinnar sérstakrar illsku þeirra, heldur vegna þess, að þensla í peningamál- um veldur þenslu á vinnu- markaðnum, sem verkalýðs- foringjar reyna síðan að elta uppi. Þegar þeir sjá, að kaup- gjald er að stíga, vegna þess að stjórnvöld hafa hleypt af stað óhóflegri eftirspurn með seðlaprentun og útlánaþenslu, flýta þeir sér að hækka kaup- kröfur sínar til þess að réttlæta tilveru sína. En vitanlega er ekkert samband á milli raun- verulegra kjarabóta til alls al- mennings og þeirrar kjarabar- áttu, sem verkalýðsforingjar reka. í staðinn fyrir að gera nauð- synlegar skipulagsbreytingar á peningamarkaðnum ein- beitti stjórnin sér að því að reyna að kaupa frið af verka- lýðsforingjum á vinnumark- aðnum. Eitt minnismerkið um þau friðkaup eru stein- kumbaldarnir ljótu í Breið- holti. Og þær skipulagsbreyt- ingar, sem Viðreisnarstjórnin gerði þó á peningamarkaðn- um — og þá á ég við stofnun Seðlabankans árið 1961 — voru til hins verra. Hvað hefði stjórnin átt að gera? Aö sumu leyti er slík spurning tilgangs- lítil, því að það, sem er fram- kvæmanlegt í dag, var ófram- kvæmanlegt í gær. En þó kann að vera fróðlegt að rcyna að svara henni. Viðreisnarstjórn- in hefði átt að koma lagi á pen- ingamarkaðinn — þannig að hann yrði raunverulegur markaður — með því að selja einkaaðilum ríkisbankana þrjá og leggja íslensku krón- una niður í núverandi mynd sinni, en semja við einhverja aðra þjóð, til dæmis Banda- ríkjamenn, um tengingu við gjaldmiðilssvæði hennar, en þá hefði sérstakur íslenskur seðlabanki verið ónauðsyn- legur. Þcnnan hátt höfðu ís- lcndingar í raun og veru á fyrir 1914, er íslcnska krónan var jafngild hinni dönsku og gefin út af íslenskum einkabanka. Færeyingar, Lúxemborgar- menn og Hong Kong-búar hafa svipaðan hátt á nú á dög- um. Eg er ósáttur við annað at- riði í stefnu Viðreisnarstjórn- arinnar: hækkun söluskatts til þess að lækka tekjuskatt. Nú kann citthvað að vera til í því, scm gjarnan er sagt, að eðli- legra sé að skattleggja neyslu en tekjuöflun. En gallinn við óbeina skatta er hins vegar, að menn verða ekki varir við þá í Á sjöunda áratugnum þurftu fulltrúar verkalýðshreyfingarinnar og vinnuveitenda oft að setjast að samningaborðinu. Hér sjást samninganefndir Dagsbrúnar og Hlífar annars vegar og Vinnuveitendasambandsins og Vinnumálasambandsins hins vegar á fundi í maí 1961. 104
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Ný saga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.