Birtingur - 01.01.1964, Síða 109

Birtingur - 01.01.1964, Síða 109
Það eru söngvar í verkinu. Leiksviðsstjórinn talar beint til áhorfenda og skýrir atburða- rásina. Til að gera hermennina sem óhugnan- legasta eru þeir látnir ganga á stultum og í þykkum búningum. í Móðurinni (eftir skáld- sögu Gorkis) eru allar breytingar á sviðinu fyrir opnu tjaldi. Talkór táknar fjöldann. Stuttum kvikmyndum er skeytt inn í leikinn. Upphafið á Der Gute Mensch von Sezuan er þýðingarmikið. Þar hleypur Brecht með einni setningu yfir eitt helzta tæknivandamál leik- ritunar veruleikastælingarinnar, kynninguna (exposition). Það kemur maður fram á svið- ið og segir beint til áhorfenda: „Ich bin Wasserverkaufer liier in der Hauptstadt von Sezuan." I sama verki beitir hann öðru snjöllu austrænu tæknibragði, lætur eina persónuna breyta sér í aðra nýja persónu. Efnið er kín- versk dæmisaga um þrjá guði, sem eru á leit eftir réttlátri manneskju. Þeir koma til bæj- arins Sezuan, þar er það aðeins vændiskonan unga Shen Te, sem skýtur yfir þá skjólshúsi. Þegar henni hefur áskotnast fé og hún er orð- in eigandi að lítilli verzlun vill hún halda áfram að vera góð, en kemst fljótt að því, að fólk sem hún er góð og kemur vel fram við geldur ekki í sömu mynt. Hún klæðist því búningi frænda nokkurs og sem hann lætur hún hart mæta hörðu. Harka lífsbaráttunnar neyðir hana til að víkja af veginum: Fúr eure grossen Pláne, ihr Götter War ich armer Mensch zu klein. Starf Brechts sem leikhúsmanns og höfund- ar að fræðilegum grundvelli að leikritun sinni er ekki síður mikilvægt. Því verða ekki gerð full skil í stuttri tímaritsgrein, en tilraun skal gerð til að skýra heitið, sem hann notaði yfir verk sitt, hann kallaði það „episkt leik- hús“ (episches Theater). Það, sem Brecht á við með orðinu epískt, er andstæða þess, sem almennt er kallað dramatískt, þ. e. a. s. þess, sem kallað var dramatískt á lokaskeiði veru- leikastælingarinnar. Hann snýst aðallega gegn tveim atriðum: þáttaskiptingu leikritsins, þ. e. a. s. þeirri hugmynd, sem felst í þáttaskipt- ingunni, að leikritið gerist án þess að leik- ararnir viti af áhorfendunum eða tilrauninni til að láta líta svo út, þ. e. rittækni veruleika- stælingarinnar. Þannig kastar hann fyrir borð kynningunni (exposition), sem við minnt- umst á hér að ofan. En kynningin var eitt af hinum erfiðari tæknibrögðum veruleika- stælingarinnar. Um leið fellur að sjálfsögðu krafan um „eðlileg samtöl“ niður. Samtölin á sviðinu eru ekki lengur falsaður veruleiki heldur tilbúningur, skáldskapur, sem hefur allt annan tilgang en að vera sem næst venju- legu tali. Hitt atriðið, sem hann snýst á móti, er hin dramatíska innlifun eða beiting til- mrtingur 105
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158

x

Birtingur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.