Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2006, Page 28

26
Þóra Björk Hjartardóttir
skiptistöðinni. Þar er rými íyrir hlustanda að skjóta inn endurgjöf, sbr.
dæmi (4). Þar skýtur B hlæjandi orðinu nei inn í lotu A í þann mund
sem skiptistöð er náð svo að orð þeirra falla saman og A eykur síðan
við lotueininguna halanum ha. Orðið nei er augljóslega ekki svar við
því sem á undan fer, enda ekki um spumingu að ræða, og telst því end-
urgjöf en ekki sjálfstæð lota (sbr. Þómnni Blöndal 2004:135):
(4) Þessir Selfyssingar
1. A: þeir víla þaö nú ékki fyrir sér þessir [Selfyssingar]
2. B:-* [*nei* ]
3. A:-* ha
4. B:—* ekki frekar enn annað
(ÞS 1:2)
Halana má því skilgreina sem valfrjálsar viðbætur mælanda að af-
loknu því sem hann vildi sagt hafa til þess að kalla eftir viðbrögðum
hlustanda eftir að komið er fram hjá skiptistöð (sbr. t.d. Sacks,
Schegloff og Jefferson 1974:718). Að hölum afloknum mætti því bú-
ast við lotuskiptum með nýrri lotu frá hlustanda, að hann bregðist við
kallinu, eins og sjá má í línu 4 í dæmi (4), en það þarf þó ekki endi-
lega svo að vera, sbr. dæmi (5) og (6).
(5) Stikkfrí
1. A: en hvar voru nú tryggingarnar hjá þessum mönnum sem
2. þessir blessaðir bankastjórar voru að lána og þeir
3. virðast vera bara stikkfri
4. B: uhum
5. A:-» þeim kemur þetta ekkert við ha
6. B:-* nei nei
7. A:-» og þa- og og og maður bara nær hreinlega ekkert
8. upp í þetta mennirnir mennirnir stjórna útlánunum
(ÞS 7:42)
(6) Upplýsingar
1. A: já hann þekkir nú ekkert hinn og þennan
2. B:—* nei ég meina skilurðu maður þarf eiginlega ég eig-
3. -* inlega veit ekki hvert maður aetti að snúa sér skil-
4. -* urðu og maður þarf (.) að [bið- (x)]