Ritmennt - 01.01.1998, Síða 26

EIRÍKUR ÞORMÓÐSSON OG GUÐSTEINN ÞENGILSSON
RITMENNT
hafa verið dottið niður á milli borða þegar
Sigurður Vigfússon vann skýrsluna yfir þá
forngripi sem Jónatan afhenti safninu 1873
og út kom 1881 eins og áður segir. - Einn
þeirra gripa, sem Sigurður Guðmundsson
nefnir í fyrrgreindu bréfi sínu til Jónatans,
er frá 15. eða 16. öld eftir Jrví sem Sigurður
skrifar, tvíeggjaður hnífur úr járni járnskeft-
ur. Raunar segir Sigurður Vigfússon að hníf-
urinn sé varla yngri en frá Sturlunga tíma en
geti líka verið eldri!53 Meðal annarra gripa
sem Jónatan afhenti safninu má nefna beisl-
isstengur úr kopar, döggskó af sverði, lcven-
ístað úr járni og spegilumgerð úr tré út-
skorna með ártalinu 1716.
Síðast en ekki síst er að geta bréfs sem
Jón Jalcobsson umsjónarmaður Forngripa-
safnsins skrifaði 28. júlí 1898 og sýnir glögg-
lega hver orðstír hefur farið af Jónatan. í
upphafi bréfsins segist Jón vera allsendis
ókunnugur honum, jafnvel svo að hann sé
elclci viss um að hann fari með rétt heirnil-
isfang, en leyfi sér samt að skrifa honum þar
sem hann hafi heyrt svo milcið af því látið
að Jónatan ætti ýmsa góða forngripi. En að-
alefni hréfsins er það að Jón tjáir Jónatan að
á norðurleið sé milcill velgjörðamaður
sjúlcra og volaðra í landinu, dr. Petrus Beyer,
eftir að hafa afhent landshöfðingjanum
holdsveikraspítalann í Laugarnesi sem gjöf
frá Oddfellowreglunni dönsku til íslcnslcu
þjóðarinnar. Beyer væri mjög áfram um að
ná lcaupum á einhverjum laglegum gömlum
íslenskum hlut, t.d. úr silfri tilhcyrandi
gamla faldhúningnum eða einhverju út-
slcornu úr tré. Þar sem Jón viti elclci af
nokkrum manni nærsveitis sér sem eigi
neitt eftir af þess konar en hafi lieyrt svo
milcið af því látið að Jónatan ætti nolclcurs
Þjóðminjasafn íslands.
Beislisskreyting - járnbóla og lcrossmyndað járnlauf
flatt í annan endann. Fundin á höfða við Leiðarnes
austan Fnjóskár í Hálslandi gegnt bænum Nesi.
lconar safn af gömlum hlutum og búi elclci
langt frá þjóðleið um Fnjóslcadal þá hafi
hann ráðlagt Beyer að grennslast eftir því
hjá honurn hvort hann mundi elclci geta
hjálpað honum annaðhvort af eigin ramm-
leilc um eitthvað sem honum þætti fengur í
að lcaupa eða vísað Beyer á það hjá öðrum.
Forngripasafnið sé svo birgt orðið af gömlu
kvensilfri, svo og ýmsu útslcornu, t.d. trafa-
lceflum, að mcinlítið væri safninu þótt eitt-
hvað færi út úr landinu af því. Sjálft megi
safnið að sjálfsögðu elclcert láta af hendi.
Jón mælist síðan til þess að Jónatan veiti
sér upplýsingar um hvað hann eigi af göml-
um munum og láti sig síðar vita hvort Forn-
gripasafnið mundi eklci mega eiga von á að
fá forgangsrétt að þeim.54 Því er svo við
53 Skýrsla um Forngripasafn Islands í Reylqavík, 2,1,
bls. 46.
54 Lbs 3028 4to.
22