Ritmennt - 01.01.1998, Side 85

RITMENNT
UPPHAF ÞJÓÐÓLFS 1848
Reykjavíkur 20. september og hefur því verið í Reykjavík þegar
undirbúningsfundurinn fyrir útgáfu Þjóðólfs var haldinn.25
Haustið 1848 hóf Magnús nám í Prestaskólanum og var jafn-
framt dyravörður og kyndari í Lærðaskólanum þar sem Presta-
skólinn var til húsa. Síðla árs 1851 varð Magnús ritstjóri Nýrra
tíðinda sem ætlað var að túlka sjónarmið innlendra stjórnvalda
og vera mótvægi við Þjóðólf. Ný tíðindi lifðu í eitt ár, og er þau
lögðu upp laupana í árslok 1852 segir Magnús m.a.26
að mjer væri nauðugt að hætta við blaðið ef jeg gæti ekki hjer um bil
vissað menn um, að næsta ár muni viðlíkt blað rísa upp, og koma frá
höndum þess manns, sem Islendingar hafa hingað til fellt sig vel við
sem blaðamann.
Blaðið sem Magnús boðaði var Ingólfui sem Sveinbjörn Hall-
grímsson hóf að gefa út fyrir stjórnvöld landsins 1853 í sam-
keppni við Þjóðólf sem hann hafði þá sleppt og Jón Guðmunds-
son tekið við.
Þótt Sveinbjörn og Magnús Grímsson yrðu báðir í tímans rás
ritstjórar „stjórnarblaða" átti hvorugur þeirra upp á pallborðið
hjá yfirvöldunum árið 1848. Um vorið hafði komið út í Reykja-
vík lítið kver eftir Magnús. Nefndist það Kvöldvaka í sveit og
var nokkurs konar leikrit þar sem sveitafólk ræddi ýmis mál sín
í milli. Allmikið er fjallað um bækur og tímarit, og er augljóst að
höfundurinn hefur vitað ýmislegt um prentsmiðjur og bókagerð.
Talað er um pappírsgæði, letur, arkafjölda, brot og þéttleik þegar
rætt er um mismunandi verð á bókum. Þá lcoma fram skoðanir
á ýmsum ritum þegar bændurnir Halldór og Jón ræðast við. Þeir
tala hlýlega um Fjölni og Ný félagsrit og finnst skömm að því
hversu slæmar viðtökur Fjölnir fékk en kenna prestunum um
það því þeir hafi nítt hann niður.27 Þetta eru sömu skoðanir og
Sveinbjörn setur fram í inngangsorðum sínum í Þjóðólfi um
haustið þegar hann vekur athygli íslendinga á ferskum hug-
myndum sem Fjölnir og Ný félagsrit boði lesendum sínum.
Þegar bændurnir Halldór og Jón ræða um tímaritin seiu prent-
uð voru á íslandi kernur skýrt fram að þeim líkar Gestui Vest-
firðingur mæta vel og enda betur en Reykjavíkurpósturinn sem
sé þó í mörgu tilliti ágætur. Gestur sé þó fjörugri og smáslcrýtn-
l’jóðminjasafn íslands.
Magnús Grímsson.
KVÖLDVAKA í SVEIT.
Snmtnl
nptir .Hn^inÍN <-rin»ssoii
n.|i>ia rami »k»ll |ui
\\h flt'lrtl liafa,
|uiA ir i>riiii»iiii»ligl gjflrbl;
lr) ntlir Ir.llr
|>rlr rr li'H'il frlíisl
nJöra miiriium mcln.
Z <47 . , . 'l"K«;lnn»mál.
Vr,- -.tý 'UO
llcykjnvik IH48.
Prcnlað i |in ni»mlðjn lamUlrn, iiílli ljta jircnlara lli Iíii.viiI.
ú koiinuð Ku'il. Jún»i>n.ir. ,
Landsbókasafn.
ICvöldvaka í sveit eftir Magnús
Grímsson. Reykjavík 1848.
25 Magnús Grímsson (1988), bls. 71.
26 Ný tídindi 1 (1852), bls. i (titilblað).
27 Magnús Grímsson (1926), bls. 97-101.
81