Ritmennt - 01.01.1998, Side 91

RITMENNT
UPPHAF ÞJÓÐÓLFS 1848
aldri. Vel má vera að honum hafi þótt afskipti sín af blaðaútgáfu-
málum fremur óglæsileg þegar hann á efri árum leit til baka yf-
ir farinn veg. Hann stóð að hinum afturhaldssama og óvinsæla
Reykjavíkurpósti þegar Þjóðólfur hófst. Árið 1860 var Páll í þeim
sjö manna hópi sem undir forystu Benedilcts Sveinssonar hóf út-
gáfu blaðsins Islendings, sem fyrst og fremst var sett til höfuðs
Þjóðólfi. íslendingur, sem var glæsilegt blað í stóru broti, kom út
reglulega í þrjú ár. Þá hættu flestir aðstandendur blaðsins útgáf-
unni, og var Páll Melsteð í þeim hópi enda blaðið orðið stór-
skuldugt við Prentsmiðju landsins. Eftir meira en eins árs hlé
tóku tveir útgefendanna upp þráðinn á ný með þriðja manni og
gáfu út síðasta árgang íslendings sem lauk 1865. Enn var Páll
viðriðinn blað sem beint var gegn Þjóðólfi. Hófst það 1873 og
nefndist Víkverji og kom út í rúmt ár. Páll segir í Endurminning-
um sínum:33
Frá því um vorið 1873 og þángað til á áliðnu sumri 1874 hafða [!] eg rit-
stjórn „Vílcverja" á hendi; Jón ritari Jónsson lcostaði blaðið og ritaði
mest í það, en þá kunni hann mjög illa íslenzku, kippti eg þar margri
málvillu úr handritum hans, og var það elcki gaman.
Hér skal ósagt látið hvort þetta er allt sannleikanum sam-
kvæmt. Hitt er satt að Jón ritari var burðarásinn í Vílcverja, og
þegar Víkverji hætti var það til að víkja fyrir blaðinu ísafold sem
þá hófst undir ritstjórn Björns Jónssonar. Þegar ísafoldarprent-
smiðja var stofnuð sumarið 1877 varð Jón ritari einn eigenda
hinnar nýju prentsmiðju, en Páls Melsteð er að engu getið í því
sambandi.
Eins og Þorleifur Jónsson ritstjóri Þjóðólfs bendir réttilega á í
innganginum að afmælisgreininni 5. nóvember 1888 voru allir
stofnendur blaðsins þá látnir. Fyrstur andaðist Helgi Helgason
1862 og Sveinbjörn árið eftir, 1863. Egill Jónsson bókhindari and-
aðist 1877, Einar Þórðarson 11. júlí 1888 og Jón Árnason 4. sept-
embcr 1888, aðeins tveimur mánuðum fyrir fertugsafmæli Þjóð-
ólfs. Vel má vera að Þorleifur hafi leitað til Páls þar sem hann var
ráðsmaður prentsmiðjunnar þegar Þjóðólfur hófst og þess vegna
líklegur til að geta skýrt lesendum hlaðsins frá upphafinu. Eins
og hann svo gerði og eignaði sjálfum sér það sem ekld var hans.
33 Páll Melsteð (1912), bls. 97.
87