Akranes - 01.10.1957, Side 9

um kvæðum, þótt ekki væru sálmar, tók
meira að segja einstaka kaþólskt helgi-
kvæði með og tók upp rímnaformið í
þjónustu trúarinnar. Þannig vildi hann
snúa vopnunum í liöndum veraldlega
kveðskaparins. Biblíurímurnar i þessari
Vísnabók Guðbrands biskups, sem kom
út 1612, eru einmitt að niiklu leyti eftir
séra Einar í Eydölum. og margl annað
hefir hann ort í Vísnabókina. Séra Sig-
fús var að vísu látinn, þegar húai kom
út, en þar eru þó mörg kvæði hans.
Aldarandinn og þessi stefna Guð-
brands biskups hafa eflaust sett mark
sitt á kveðskap þessara tveggja skálda.
Það er sagt um séra Einar, að þrítugur
hafi hann heitið því að yrkja jafnan
upp frá því eingöngu andleg og guðræki-
leg ljóð og hefir hann líklega haldið það
heit, en hann varð fjörgamall og orti
feikn. En Jjrátt fyrir þennan þrönga stakk
er margt í skáldskap þessara manna
furðvi skiljanlegt og skemmtilegt fyrir nú-
timamann, sem les með alúð.
Um séra Sigfús Guðmundsson vitum
vér nú ekki mikið, margt er orðið óljóst
í ævisögu hans. En um þau efni er hægt
að fræðast töluvert af kvæðum hans,
þótt slíkt verði seint staðfest með ártöl-
um. Hann hefir liklega verið orðinn full-
tíða maður, þegar siðaskiptin komust á
norðanlands. Hann mun lengst af hafa
verið prestur að Stað í Kinn og þar and-
aðist hann 1597. Af fornum gögnum má
sjá, að hann hefir alla sína tíð verið mjög
fátækur, og kemur það engum á óvart,
sem lesið hefir kva'ði hans, því að þótt
séra Sigfús hafi verið trúaður maður og
setji í kvæðum sínum alla von á hand-
leiðslu drottins, þá er það lika bert, að
hann hefir átt erfitt með að sætta sig við
örðug og þröng lífskjöi, þó að allt slikt
væri á þeim tímum talið frá guði eigi
síður en velgengni og auðsæld. Sums
staðar í kvæðum hans er ekki laust við
beiskju i garð þeirra, sem sitja með yfir-
gangi yfir rétti þeirra, sem minni máttar
eru. Það sýna meðal annars eftirfarandi
erindi úr kvæði hans, „Hversu lukkan
misfellur mannkindunum":
N11 má heyra ujn Jijóðstig þann,
]>iið var fyrst ég minnast kanti,
I eymdum lifði margur mann,
og mál er að linni.
Sumir áttu góss og gull,
gildan auð og liúsin full,
aðrir fundu frost og sull
og fengu hveigi inni,
undu sér við eymd og sút,
ævin þeirra gekk svo út,
og mál er að linni.
Sumir höfðu svo margt bú,
að setja varð í eyði ]rrjú,
en annar hvorki hund né kú
hafði á ævi sinni,
kot fékk enginn félaus mann,
fór svo upp á almúgann,
og mál er að linni.
Sumir höfðu svoddan þrótt,
þeir sátu og drukku fram á nótt,
en aðrir lágu í sæng með sótt,
sá var háskinn minni,
hvar sem nokkur datt cður dó,
dárinn margur að því hló,
og mál er að linni.
Sumir prestar hófust hér
á liofgarðana ólærðir,
en aðrir iétu líka sér
að liggja á gæruskinni,
svo var brotið bræðralag,
bívisast það enn í dag,
og mál er að linni.
I! ‘
Sumir gátu ekki átt
afkvæmið, svo lifði nátt,
<ið færðu fólkið smátt
fram á handbjörg sinni,
l íkiskvenna kisturnar
komu þeim ekki að gagni par,
og mál er að linni.
AKRANES
213