Íslenskt mál og almenn málfræði - 13.07.1981, Side 22
18 Arni Björnsson
sýslumanni á Þingeyrum, og Hólmfríði dóttur Páls lögmanns Vídalín.
Síra Jón segir svo frá:
Um haustið 1723, þá Erlendur Magnússon gaf sig frá skólaþjón-
ustu í Skálholti, voru ekki hér völ á þeim ungum, lærðum mönnum,
sem lyst höfðu á að gefa sig til þessa góða embættis; tók því bisk-
upinn M. Jón Árnason Bjarna undir examen og síðan til skóla-
meistara. Var hann það 5 ár. Hólmfríður dóttir lögmannsins Páls
Vídalíns var á þeim árum í Skálholti; féllu þar inn með þeim
svoddan kunnugleikar, að skömmu eptir dauða lögmanns Páls á
alþingi A° 1727 héldu þau sitt brúðkaup í Víðidalstungu og bams-
ölið litlu síðar, á hverju flestir héldu frestur mundi hafa orðið, ef
lögmaður hefði lifað.6
Hér er líklega átt við það að Páli hefði þótt óviðurkvæmilegt að
auglýsa með þessum áberandi hætti, hversu alltof fljótt bamið kom
undir hjá dóttur hans.7
í latínuorðasafni sínu fyrir Skálholtsskóla frá 1738 nefnir Jón biskup
Árnason hinsvegar jœðingaröl sem þýðingu á natalitium með þessum
hætti:
Natalitium n. 2. Skenkur sem gefinn verður á fæðingar degi, it.
fæðingar öl, gestaboð, sem haldið verður á fæðingar degi, item
fæðingar hátíð.8
En vel má þetta orð vera tilbúið af þýðandanum. í sama riti þýðir
hann soteria sem
sængurgáfur, vinagjafir sendar þeim, sem staðnir eru upp úr sótt,
einnig heit og offranir sem gjörast fyrir heilbrigði og bata mikils
háttar manna.9
Sama er að segja um sœngurkvennaost þann, sem Ólafur Olavius
nefnir í bæklingi sínum um osta og smér, að óvíst er nema hann sé
einungis að lýsa norskum sið:
Konuosturinn, eður sem hann heitir á norðska tungu Gum- eða
Gom-ost (það er sængurkvennaostur, af því er þeim hlotnast svo
6 Sögurit XV. Jón Halldórsson: Skólameistarasögur, Reykjavík 1916-25, bls.
177.
7 Sbr. Árbcekur Espólíns IX, 90.
8 Nucleus Latinitatis, Hafniæ 1738, 933.
9 Sama rit, 1626.