Andvari - 01.06.2011, Blaðsíða 160

158
SVEINN EINARSSON
ANDVARI
Þetta er býsna steingrímslegt. Þarna er líka kvæði sem nefnist Eftir Wessel
og er móralskt ádeilukvæði, þar sem svalli er hallmælt; það er með rithönd
Steingríms. Loks er þar einnig ljóðabréf frá Steingrími, sem hefst á þessum
orðum: „Leiður er á bulli ætla eg/ af anda mínum reiðing taka/ og flytja hann
út á foldu klaka“. Ljóðabréfið er með öðrum orðum ort í Kaupmannahöfn,
enda fylgir lýsing sem virðist eins og ort út um gluggann á Garði; hann biður
Pétur Eggerz fyrir bréfið, en Pétur sá er væntanlega jafnaldri Steingríms sem
lærði til handils í Bretlandi og varð Borðeyrarkaupmaður, hvernig sem það
nú hangir saman að hann hafi verið að flækjast til Hafnar á sjötta áratugnum.
Steingrímur fór til Hafnar 1851 og virðist eins og nýkominn þegar hann yrkir
ljóðabréfið. Þar segist hann vera feitur undir vetri „eins og dilkur af heiði’ er
fer“. Segist langa ísland að sjá, „Esjuna bláa og Keili há,“ sakna margs í henni
Reykjavík; tvö síðustu vísuorðin ríma síðan á á og S. Th.
Ekki verður skilist við þennan pakka úr handritasafni Landsbókasafns-
Háskólabókasafns, að ekki sé getið þess sem væntanlega er leiksögulegur
fundur: leikendaskrá frá sýningu hjá Bardenfleth stiftamtmanni í Reykjavík
4. nóvember 1839. Tildrög voru þau, að samverkamenn Jónasar Hallgríms-
sonar í náttúruskoðun, Japhetus Steenstrup og Chr. Schytte, neyddust til
vetursetu í Reykjavík. Þeim leiddist og fengu þá stiftamtmann Bardenfleth
til að láta leika á dönsku tvo leiki, Gert Westphaler eftir Holberg og Misfor-
staaelse paa Misforstaaelse (Misskilningur á misskilning ofan) eftir Thomas
Overskou og tóku sjálfir að sér hlutverk ásamt stiftamtmanni sjálfum. Aðrir
leikendur voru danskir embættismenn og kaupmenn, Apoteker Mpller og
kjpbmand Johnsen, auk þess jomfru Nielsen og stiftamtmannshjónin og svo
Guðmundur Sivertsen sem síðar kom við sögu í Heljarslóðarorrustu Gröndals.
Vert er að veita athygli að hér eru konur meðal leikenda, væntanlega í fyrsta
sinn í íslenskri leiklistarsögu. Þeir Steenstrup og Schytte voru kornungir
menn, þegar hér var komið sögu, en áttu síðar ólíka ævi; Steenstrup sem var
náttúrufræðingur og hýsti Jónas í Sorö, varð rektor Kaupmannahafnarhá-
skóla, en Schytte sem var cand. polyt. skolaði til Suður-Ameríku, væntanlega
með viðkomu í nýlendum Dana í Vestur-Indíum.
Nú samdi Steingrímur Thorsteinsson einhvern tíma á sjötta áratugnum
framangreindan leik, Ekki er allt sem sýnist, sem að hluta gerist í Kaup-
mannahöfn og er deilt á borgarglauminn þar. Sú borg fæddi af sér svik og
ótryggð, og er varað við þeim sem fá glýju í augun við turna Hafnar en sjá
ekki grænan blett í Reykjavík. Tilgáta greinarhöfundar er að leikur Steingríms
hafi verið saminn í Höfn um 1855. Það má geta sér þess til, að Árni hafi gefið
sér tíma til að setja saman þennan leik sem hér er einkum til umræðu um
svipað leyti; hann lýkur prófi og siglir heim 1854, en 1856 er hann kominn í
embætti á Snæfellsnesinu.
Leikurinn gerist reyndar í sveit og segir þar frá trúgjörnum og grunn-