Andvari

Árgangur

Andvari - 01.06.2011, Blaðsíða 95

Andvari - 01.06.2011, Blaðsíða 95
ANDVARI DRAMATÍSKT EINTAL í VERKSMIÐJU 93 kunni alls ekki við sögupersónuna. Sérstaklega gæti ýmsum þótt erfitt að hafa samúð með sóparanum þegar í ljós kemur að hann aðhafðist ekkert á meðan bandarískur hermaður nauðgaði systur hans í næsta herbergi, að eigin sögn af því að hann var hræddur um að hinir hermennirnir í partíinu myndu ota að honum byssum. En er sóparinn þá of fjarlægur þeim heimi sem lesandinn þekkir? Er hann ósannfærandi persóna? Hobsbaum (1975:239) segir að í dramatískum einræðuljóðum á Viktoríu- tímanum hafi falist mikil samfélagsgagnrýni, ljóðin hafi vísað sterkt til sam- tímans, sýnt skuggahliðar og undirheima og lýst persónum sem lugu, myrtu °g drýgðu hór. Þetta gæti vel átt við um flest dramatísk eintöl, hvort sem er í ljóð- prósa- eða leikritaformi, og helgast ekki síst af því að aðalpersónurnar sem tala eru í andstöðu við höfundarafstöðu verksins. Mörg persónueinkenni þeirra, gerðir og segðir, eru með öðrum orðum ekki ákjósanleg að mati höf- undarins. Sigríður Stefánsdóttir (1999:53) nefnir í meistararitgerð um verk Jakobínu Sigurðardóttur að Snaran sé sprottin af samtímaviðburðum ritunar- tímans og sóparinn og skoðanir hans séu í raun andstæða Jakobínu og hennar eigin skoðana. Þær birtust meðal annars skýrt í greininni „Himnasendingar" sem Jakobína skrifaði í Þjóðviljann tveimur árum áður en Snaran kom út en ein kveikja skrifanna var ákvörðun yfirvalda um byggingu kísilgúrverksmiðju í Mývatnssveit. í greininni fjallar hún um ábyrgð hins almenna borgara á því sem fram fer í landinu og bendir á að ekki sé hægt að kenna stjórnvöldum um allt. „Það kann að vera þægilegt að eiga sér forsjón, sem varpa má á allri ábyrgð ef illa fer,“ segir Jakobína, „en slíkt lífsviðhorf sæmir ekki mönnum, heldur einhverskonar millistigi húsdýrs og manns.“ Hún kennir ekki um lélegri dómgreind heldur skorti á sjálfsvirðingu: „En okkur vantar sjálfsvirðingu, þá sjálfsvirðingu almennings, sem treystir dómgreind sinni til að velja og hafna, án tillits til lífsþæginda og stundarhagnaðar.“ Sóparinn í Snörunni er þegar öllu er á botninn hvolft ekki vondur maður, grimmur eða hættulegur. Það sem hrjáir hann er að hann skortir fyrst og fremst þessa sjálfsvirðingu. Hann er hinn ábyrgðarlausi, almenni borgari sem Jakobína húðskammar í grein sinni; sá sem »hniprar sig saman eins og hræddur brekkusnigill og fullyrðir: Ég hef ekkert vit á þessum málum. Það eru víst bara kommúnistar, sem eru á móti þessu“ (Jakobína Sigurðardóttir 1966:3). Veiklyndi sóparans þarf ekki endilega að koma í veg fyrir að lesandinn fái samúð með honum, heldur ættu einmitt margir að geta þekkt álíka veikleika hjá sjálfum sér. Hinn þögli samstarfsmaöur Sóparinn er ekki eina sögupersóna Snörunnar, því ekki má gleyma viðmæl- anda hans sem við fáum þó aldrei að heyra í. Ritdómurum sem skrifuðu um
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.