Uppeldi og menntun - 01.07.2011, Qupperneq 12

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 20 (2) 201112
raddir Ungs fólks Um stærðfræðinám
að hugmyndum og viðhorfum nemenda til stærðfræði, stærðfræðináms og sjálfra sín
sem stærðfræðinemenda. Slíkar upplýsingar geta verið leiðarvísir í þróun stærðfræði-
kennslu.
Í skýrslum um PISA-rannsóknirnar, Education at a glance (OECD, 2003, 2005, 2007a)
og Learners for life (Artelt, Baumert, Julius-McElvany og Peschar, 2003), er greint frá
niðurstöðum og reynt að draga fram sameiginlega þræði og sérkenni landa. Í niður-
stöðum kemur fram að í OECD-löndunum standa drengir almennt betur að vígi í
stærðfræði en stúlkur, þótt munurinn sé ekki mikill. Þegar viðhorf unglinga til náms-
aðferða og eigin hæfni eru skoðuð eftir kynjum kemur í ljós skýrari munur. Í flestum
landanna virðast viðhorf á ákveðnum sviðum vera kynbundin. Þar má nefna að nem-
endur virðast beita ólíkum námsleiðum eftir kyni. Drengir eru oft öruggari en stúlkur
og hafa áhuga á stærðfræði. Þeir eru einnig líklegri til að trúa að þeir ráði við erfið
verkefni og njóta þess að keppa við aðra. Í sumum löndum eru þeir líklegri til að vilja
nota rannsóknarnálgun (e. elaboration strategies). Stúlkur hafa meiri hug á að stjórna
námi sínu og meta hvað þær þurfa að leggja fram. Þær telja að þær leggi sig betur
fram og hafi meira úthald við námið en drengir. Í sumum löndum hallast þær líka
meira að utanbókarlærdómi og eru jafnframt meira fyrir samvinnunám en drengir.
Niðurstöður PISA-rannsóknanna gefa því til kynna kynjamun hvað varðar viðhorf og
námsaðferðir í stærðfræði.
Ef niðurstöður PISA-rannsóknanna fyrir Ísland eru skoðaðar sérstaklega má sjá að
stúlkur ná mun betri árangri í lestri og heldur betri árangri í stærðfræðilegu læsi en
drengir. Niðurstöður um námsaðferðir eru svipaðar fyrir drengi og stúlkur þegar spurt
er um utanbókarlærdóm og beitingu skipulegrar hugsunar. Fram kemur að stúlkur
telja sig hafa meira úthald og einbeitingu við námið en drengir, meðan drengir telja sig
frekar beita rannsóknarnálgun. Stúlkur sýna töluvert jákvæðara viðhorf til samvinnu-
náms en drengir hafa mun jákvæðara viðhorf til samkeppnisnáms. Í samanburði við
stúlkur hafa drengir sterkari trú á eigin getu til að læra og til að takast á við ögrandi
verkefni sem krefjast glímu til að brjóta þau til mergjar og leysa þau.
Í rannsóknum Leder (1995), Leder og Forgasz (2002) og Brandell o.fl. (2003) kemur
fram svipuð niðurstaða og í PISA-rannsóknunum. Í þessum rannsóknum er skoðað
sambandið milli andrúmsloftsins í skólaumhverfinu og viðhorfa nemenda til sjálfra
sín sem stærðfræðinemenda. Niðurstaða þeirra er sú að stúlkur, frekar en drengir,
tengja góðan árangur við iðni, vanmeta getu sína og finna fyrir minni þrýstingi frá
foreldrum um að standa sig í stærðfræði. Skýrasta niðurstaða þeirra er sú að drengir
telja stærðfræði frekar karlagrein en stúlkurnar, sem telja almennt að stærðfræði sé
ekki kynbundin grein. Einnig kemur fram að drengir fá meiri hvatningu til stærð-
fræðináms, m.a. vegna þess að þeir taka oftar frumkvæði og ná oftar faglegum sam-
ræðum við kennarann. Þessar rannsóknir sýna að skýringa á því af hverju konur eru
mun færri í stærðfræðitengdum greinum í Háskóla Íslands (Hagstofa Íslands, 2009a)
er ekki að leita í námsárangri heldur kynbundnum hugmyndum og viðhorfum til
starfsvals og stærðfræði og stærðfræðináms.
Áberandi er ef skoðuð er kynjaskipting á námsbrautum á háskólastigi að karla
er fyrst og fremst að finna á stærðfræðitengdum brautum. Það eru einu brautirnar
þar sem karlar eru í miklum meirihluta þó að konur séu mun fleiri í háskólanámi.