Læknablaðið - 01.12.1934, Blaðsíða 72

LÆKNABLAÐIÐ
162
bötnuð veikin. Þeir gáfu öðrum 0.45 gr., en hinum 0.30 gr. amidopyrin. Eft-
ir 12 tima voru granulocytarnir algerlega horfnir úr blóðinu á öðrum
sjúkl., en fækkaði úr 6850 niður í 1200 á hinum. Plum gerði samskonar
tilraun á manni, sem hafði haft agranulocytosu liðlega 2 mánuðum áður
en tilraunin var gerð og ætla eg hér að lýsa henni dálítið nánara, því hún
gefur svo itarlega mynd af reaktion leukocytanna yið amidopyrini á fólki
með ofnæmi fyrir því. Kl. 8 að morgni tók sjúkl. inn 0,20 gr. amidopyrin
og voru þá taldir leukocytar og differentialtalið og það síðan endurtekið
á hálftíma fresti þann dag. 2. daginn var talið á 1 tíma fresti, 3. daginn
4 sinnum á dag. 4. daginn 3svar á dag og úr því daglega í 18 daga. 1
tíma eftir inntökuna kvartaði sjúkl. um vanlíðan og hafði titring í út-
limum og 6 timum eftir inntökuna fékk hann kuldaskjálfta, sem stóð i
ca. 2 tíma. Um nóttina kvartaði hann um höfuðverk, en úr þvi leið hon-
um vel. Hitinn og leukocytarnir höguðu sér á þann hátt, að hitinn
hækkaði á 8 tímum upp í 40,1°, en lækkaði úr því aftur og var orð-
inn eðlilegur að morgni daginn eftir og hélst úr því eðlilegur. Granu-
locytunum fækkaði fyrsta i1/ tímann úr 5700 niður í 1450, fjölgaði síð-
an upp í 11350 eftir y/2 tíma, en fór síðan að fækka aftur og voru 1150
24 tímum eftir inntökuna. Og í eftirfarandi 10 daga er þeim fækkað (oft-
ast neðan við 2000). A 12. degi fer þeim að fjölga aftur og eru á 14. degi
orðnir álíka margir og áður en sjúkl. tók amidopyrinið. Mono- og lymfo-
cytunum fækkaði fyrstu tímana úr 3350 niður í 150, en fjölgaði síðan
smám saman upp i 7700 mest, á 10. degi.
Gangur sýkingarinnar verður þá þessi: Á mönnum með ofnæmi fyrir
amidopyrini veldur það fækkun og algerðu hvarfi á granulocytunum úr
hinu cirkulerandi blóði. Við vöntun á granulocytunum missir líkaminn veru-
legan hluta af varnarkröftum sínum gegn sýklum, svoleiðis að þeir eiga
hægara með að ná bólfestu í líkamanum og þá fyrst og fremst í munn-
holi, þar sem altaf er fult af allskonar sýklum. Frá þeim stað, sem sýkl-
arnir hafa náð bólfestu, berast þeir svo út í blóðið og valda sepsis. Eftir
því hve fækkunin er mikil og langvarandi og sýklarnir virulentir, fer svo
sjúkdómsgangurinn. En á hvern hátt amidopyrimð fækkar granulocytunum
í blóðinu og hvernig ofnæminu er varið, er ekki enn fundin skýring á.
Eg hefi sjálfur haft einn sjúkl. með agranulocytosis og læt hér fylgja
stutta sjúkdómslýsingu.
Sjúkl. (J. J.) er 26 ára gömul, gift kona. Anamnesis: Sjúkl. hafði ver-
ið að mestu heilsugóður þar til fyrir 3 árum síðan. Þá fór hann að fá
verk í mjóbakið og yfir lendarnar. Hann hefir síðan stöðugt þjáðst af
þessum verk og ekki fengið bót á honum, þrátt fyrir ýmsar læknisaðgerðir.
28. sept. 1934 leitaði hann enn læknisráða við þessum kvilla. Læknirinn
lét hann þá hafa eftirfarandi meðul: Liquor kalii arsenit. gr. 3, idotoni-
cum gr. 300 og codeini phospas gr. 0.02, amidopyrin, acid. acetylosali-
cylic., phenacetin aa gr. 0.25. Að kvöldi sama dags tók sjúkl. eina inn-
töku af hvoru meðalinu, með þeim árangri, að ca. 2 tímum eftir veiktist
hann með hrolli og almennri vanlíðan og uppsölu (mældi sig ekki). Dag-
inn eftir voru þessi óþægindi um garð gengin og tók þá sjúkl. aftur sína
inntökuna af hvoru meðalinu, en það fór á sömu leið og kvöldið áður.
Sjúkl. hætti nú alveg við meðulin og leið þá vel, burtséð frá bakverknum,
þar til 5. okt., þ. e. a. s. á 7. degi eftir að hann tók fyrstu inntökuna af