Læknablaðið - 15.04.1996, Síða 30

286
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
Aðgerðir vegna
ofstarfsemi kalkkirtla
Elín Laxdal1’, Helgi J. ísaksson2*, Guðjón Lárusson3’, Sigurgeir Kjartansson1’
Laxdal E, ísaksson HJ, Lárusson G, Kjartansson S
Parathyroid surgery in Landakotsspítali 1973-1994
Læknablaðið 1996; 82: 286-92
The results of 44 operations on 42 patients (nine
men and 33 women) for primary hyperparathyroi-
dism in Landakotsspítali, Reykjavík during the peri-
od 1973-1994 were studied. Only one patient needed
reoperation because of persistent hypercalcemia.
The operative success rate is 97.7%. One patient
had two recurrent single adenomas with an interval
of three years during which the patient was normo-
calcemic. Two patients were diagnosed having mul-
tiple endocrine neoplasia type I (MEN) before the
operation. One of those had a brother with para-
thyroid carcinoma.
Hyperparathyroidism was histologically verified in
all 42 patients. Thirtyseven (88%) had adenoma,
and four (9.5%) had chief cell hyperplasia. Double
adenomas were diagnosed in four patients (9.5%).
In two patients functioning oxyphil cell adenomas
were encountered. One case (2.4%) could not be
histologically subtyped. This patient had a brother
who died of parathyroid carcinoma. One patient
with type IMÉN syndrome had adenoma, the other
had chief cell hyperplasia. No parathyroid carcino-
ma was diagnosed.
Thirtyone patients needed medical treatment for
transient postoperative hypocalcemia. Permanent
hypocalcemia was found in three patients. Vocal
cord paralysis was recorded in one case. No other
complication was found. Two patients had elevated
parathyroid hormone (PTH), both nine years after
the operation. One of those is normocalcemic and
without symptoms, the other hypocalcemic for un-
explainable reasons.
Frá '’skurðdeild Landakotsspítala, 2)Rannsóknastofu Há-
skóla íslands í meinafræði, 3,lyflækningadeild Landakots-
spítala. Fyrirspurnir, bréfaskipti: Elín Laxdal handlækninga-
deild Landspítalans, 101 Reykjavík.
Ágrip
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna ár-
angur skurðaðgerða vegna ofstarfsemi kalk-
kirtla sem framkvæmdar voru á Landakotsspít-
ala á tímabilinu 1973-1994. Kannaðar voru
sjúkraskrár 42 sjúklinga. Miðaldur var 66,4 ár
og kynjahlutfall einn karl fyrir 3,3 konur. Hjá
tveimur sjúklingum hafði greinst fjölinnkirtla-
æxli af tegund I (multiple endocrine neoplasia
= MEN) fyrir aðgerð.
Þau einkenni sem oftast leiddu til greiningar
voru slappleiki (31%) og nýrnasteinar (19%).
Hjá 19% sjúklinga greindist sjúkdómurinn fyrir
tilviljun. Algengustu einkennin voru slappleiki
og þreyta (50%), hægðatregða (40%), maga-
bólgur eða maga-/skeifugarnarsár (38%) og
nýrnasteinar (33%). í sjúkrasögu komu geð-
ræn einkenni fram hjá 31%. Einkennalausir
sjúklingar voru 4,8%.
Vefjagreining samrýmdist frumofstarfsemi í
kalkkirtlum hjá ölluni sjúklingum. Góðkynja
kirtilæxli (adenoma) fannst hjá 88%, þar af í
tveimur kirtlum hjá fjórum sjúklingum eða
9,5%. Vefjaauki greindist hjá 9,5%. Vefja-
greining var óákveðin hjá einum sjúklingi.
Enginn sjúklinganna reyndist vera með
krabbamein.
Hjá 97,7% sjúklinga fundust kirtilæxli eða
vefjaauki við fyrstu aðgerð. Tíðni varanlegra
fylgikvilla var há. Tímabundinnar lækkunar á
sermiskalki sem þarfnaðist meðferðar eftir að-
gerð gætti hjá 31 (73%) sjúklingi. Hjá þremur
sjúklingum (7%) (öryggismörk 1,50-19,48)
varð varanlegur kalkskortur sem krefst ævi-
langrar meðferðar með kalki og d-vítamíni.
Tveir af fjórum sjúklingum er greindust með
vefjaauka reyndust vera með hækkun á kalk-
vaka í sermi, báðir níu árum eftir aðgerð, ann-