Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.10.1998, Síða 78

Læknablaðið - 15.10.1998, Síða 78
782 LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84 að kveða nánar um hvort stjóm- ir stofnana hafi forræði um sjúkragögn sem starfsfólk, einkum læknar, hefur skráð. Vandséð er hvernig unnt er að færa gögn til vinnslu í gagna- grunn gegn vilja læknis sjúk- lings nema skýr vilji sjúklings komi til. 4. Samþykki • Ætlað samþykki. I frum- varpinu er gert ráð fyrir ætl- uðu samþykki sjúklinga til færslu upplýsinga í gagna- grunn. Færa má fyrir því rök að slíkt sé í samræmi við alþjóðlegar leiðbeining- ar um þessi efni sem Island á aðild að. Skilyrði slíks samkvæmt þeim leiðbein- ingum er að óháð vísinda- siðfræðilegt mat fari fram á öllum rannsóknum sem gerðar eru (sjá 6. lið hér að aftan). • Upplýst samþykki. Heilsu- farsupplýsingar geta verið mjög viðkvæmar og snert helgustu vé fólks, nefnilega hvort það hefur verið veikt og hvernig. Ekki er víst að hliðstæð notkun heilsufars- upplýsinga sem gert er ráð fyrir í frumvarpinu (til dæmis samtengingar við aðra gagnagrunna og sölu áskriftar að niðurstöðum úr grunninum) hafi verið höfð í huga þegar áðumefndar leiðbeiningar voru samdar. Því eru viss rök fyrir því að túlka vafa í þessu efni þröngt, og minnast þess að fullorðið fólk hefur sjálfs- forræði. Sterk rök hníga að því að menn gætu því þurft að veita upplýst samþykki sitt fyrir notkun upplýsinga um sig í miðlægum gagna- grunni umfram „venjuleg- ar“ afturvirkar rannsóknir og athuganir sem lúta vís- indasiðfræðilegu mati. Slíkt samþykki er nóg að veita einu sinni. • Neitun. Oljóst er hvernig eigi að fara með upplýsing- ar um þá sem neita því að sjúkraskýrsla þeirra verði færð í gagnagrunninn. Eftir sem áður geta þeir ekki hafnað því að upplýsingar sem nauðsynlegar eru vegna skráningar heilbrigðisyfir- valda eða upplýsingar um skráningarskylda sjúkdóma séu færðar í gagnagrunn- inn. Þó þarf að vera ljóst að einstaklingar geti hætt þátt- töku á öllum stigum og að fyrri upplýsingum um þá verði eytt úr grunninum. • Látnir menn. Ekki er kveð- ið sérstaklega á um hvernig fara eigi með upplýsingar um látna menn. Vísa þarf til ákvæða upplýsingalaga um það efni (80 ára reglan). 5. Sérleyfi og lengd þess Verulegar áhyggjur hafa komið fram um sérleyfi á notkun gagnagrunns af þessu tagi. Eingöngu virðast við- skiptaleg rök liggja til grund- vallar sérleyfi. Umdeilanlegt er hvort gagnagrunnur sé upp- finning og eigi þess vegna að njóta vemdar með sérleyfi. Ennfremur eru einungis veitt sérleyfi til markaðssetningar og notkunar uppfinninga en ekki til finna upp sams konar lyf eða hliðstæð. Alit margra er á þá lund að rými sé fyrir fleira en eitt fyrirtæki á þess- um markaði. Rekstrarleyfi hvers gæti verið um tilteknar spurningar, vandamál eða af- markaðar upplýsingar. Þann- ig gætu þeir sem að krabba- meinsrannsóknum ynnu hér- lendis átt samstarf við annan rekstrarleyfishafa en þeir sem ynnu að rannsóknum á erfðum hjartasjúkdóma svo einhver dæmi séu nefnd. Ennfremur má vekja athygli á öðrum mögulegum leiðum til fjár- mögnunar gagnagrunna af þessu tagi, til dæmis beinum samningum heilbrigðisstofn- ana við rannsóknafyrirtæki og samstarfi við stóra alþjóðlega styrkveitendur, (til dæmis Evrópusambandið, National Institutes of Health og fleiri). Tólf ár eru ennfremur langur tími hvort sem rekstrarleyfis- hafi er einn eða fleiri. Fyrir tólf árum voru einkatölvur mjög fátíðar og veraldarvefur- inn ekki til svo dæmi séu nefnd. Tólf ár eru líka langur tími í lífi vísindamanna og eru jafnvel á stundum sá tími sem þeir gera eitthvað af viti. Örð- ugt er að segja til um tækni- þróun og þarfir næstu ára. 6. Skráning og eftirlitihlut- verk Vísindasiðanefndar • Óljóst er hvers konar upp- lýsingar verða færðar í mið- lægan gagnagrunn; verða allar upplýsingar færðar eða hluti og þá hver? • í frumvarpsdrögunum segir að eftirlit eigi að vera í höndum nefndar um starf- rækslu gagnagrunns sem fylgist með því að fylgt sé ákvæðum laga þessara og reglugerða settra sam- kvæmt þeim. Við teljum að þetta sé of óljóst. Hlutverk nefndarinnar virðist einnig skarast við verksvið Tölvu- nefndar. • Einnig teljum við að nefnd- in sem slík uppfylli hvorki skilyrði samkvæmt íslensk- um lögum né erlendum samþykktum. Forsendur þess álits eru eftirfarandi: I Helsinkiyfirlýsingunni seg- ir eftirfarandi: „Aætlun og framkvæmd hverrar tilraun-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120

x

Læknablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.