Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.04.1930, Síða 54

148
tJltrafjólubláir geislar og jurtagróður.
[Stefnir
þeir þó mikla líkamlega áreynslu
þann tíma.
Eg hafði eitt sinn undir hendi
tvo kirtlaveika menn. Þeir voru
hraustir að öðru leyti og höfðu
meltingu í góðu lagi. — Kirtlar á
hálsi þeirra hjöðnuðu lítið eitt á
sumrum, en uxu aftur sérstakiega
síðari hluta vctrar. Jeg fékk þá til
þess að taka inn hálfan pela, 125
gr. af góðu þorskalýsi á dag. Var
þeim sett fyrir að ljúka þriggja-
pela flösku af lýsinu á 6 dögum.
Gerðu þeir þetta og betur þó ann-
ar þeirra. Árangurinn kom fljótt í
ljós. Kirtlarnir tóku að hjaðna og
hurfu að mestu leyti á tiltölulega
stuttum tíma, 7—8 vikum, og var
þetta þó gert á þeim tíma, sem
þeir annars voru vanir að vaxa.
Sumarið áður höfðu þeir aðeins
rýrnað lítið eitt. Þessum áhrifum
þorskalýsisins svipar mjög til
hinna læknandi áhrifa, sem últra-
fjólubláir geislar hafa á kirtla-
bólgu. Bendir þetta meðal annars
á það, að fjörvi og ultrafjólubláir
geislar séu mjög skyldir eða einn
og sami kraftur í mismunandi
mynd. — Það er algengt að bólgn-
ir kirtlar hjaðni á sumrum, en vaxi
aftur síðari hluta vetrar. Hefi eg
skýrt þetta á þann hátt, að á sumr-
um safni menn fjörvi í líkama
sinn, annarsvegar úr fæðunni, sem
oftast er f jörviauðugri á þeim tíma
árs en endranær, vegna meiri
neyzlu nýmetis, en hinsvegar frá
krafti sólarinnar. Á þetta sér sér-
staklega stað um þá menn, sem
mikið eru úti undir beru lofti og
hafa talsverða áreynslu. — Bendir
margt til þess að hæfileg útivinna
sé heilnæmari en kyrsetur. Stafar
það af því, að áreynslan flýtir fyr-
ir efnaskiftingu líkamans og eykur
þrótt hans og mótstöðu gegn sýkl-
um. Frá þessari tvennskonar upp-
sprettu skapast líkama manna auk-
inn þroski til baráttu og sigurs
gegn þeim óvinum, sem ætíð sækja
að mönnum, en það eru sóttkveikj-
urnar. Sterkt sólskin, og þá mest
hinir últrafjólubláu geislar þess,
deyðir sóttkveikjurnar en gerir
menn hraustari.
Húsakynni og klæðnaður.
Húsakynni og klæðnaður eiga
sinn þátt í því að útiloka sólar-
geislana frá hörundi manna. Þeir,
sem notið geta sólarljóss, útiveru
og hreyfingar í ríkum mæli, þola
betur en aðrir þó fæðu þeirra sé
að einhverju leyti ábótavant. En
þegar saman fer fæða sneydd
fjörvi, lífrænum söltum og öðrum
þeim efnum, sem líkaminn má ekki
án vera, skortur sólarljóss á hör-
und og skortir hreyfingar úti und-