Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.04.1930, Side 63

Fjármagn og framfarir.
157
Stefnir]
Hvað tákna þá þessar tölur? —
Menn meina auðvitað krónur, og
Þessir menn eiga þá svo og svo
ftiargar krónur. Þetta finnst mönn
um nægilega ljóst, spyrja eins-
kis frekar.
En ímyndar nú nokkur sér í
raun og veru að ,,miljónamaður“
eigi eina miljón króna í peninga-
skápnum sínum og geti talið þær
út þegar hann vill? Eina miljón
t silfurkrónum eða í gullmynt,
€ða í bankaseðlum? Liklega vill
^aú enginn fullorðinn maður með-
^anga að hann gjöri sér svona
barnalegar hugmyndir um hvað
tað eiginlega sé að vera ríkur. Og
t>ó eru það óneitanlega slíkar hug-
^uyndir, sem móta bollalegging-
ar almennings um auðlegðina,
úskir hans lum notkun auðlegðar-
iunar og kröfur hans til ríku
Uiannanna. Menn fordæma ,,auð-
kýfinginn“, sem gjörir ekki ann-
að en að hrúga saman meiri og
meiri peningum, þó hann hafi
meira af þeim en hann þarf, og
tímir hvorki að nota þá sjálfur
®ða lofa öðrum að nota þá. Mynd-
ln> sem samsvarar þessu venju-
Jega tali manna, er fépúkinn
mni í hálfdimmum hvelfdum
eta að telja peningapokana
s*na. Stundum er efnuðum mönn-
11111 ámælt fyrir að þeir „setji ekki
peninga sína í umferð“, svo að
verkamenn og fátæklingar geti
unnið sér eitthvað inn. Handiðn-
armenn kvarta undan því, að efna
mennirnir liggi á peningunum
„eins og ormur á gulli“ í staðinn
fyrir að láta smíða eitthvað eða
kaupa eitthvað fyrir þá. Bak við
þessar aðfinnslur skín í hugmynd-
irnar um hrúgur af peningum,
læstar niðri í hirzlum, engum til
nota. Og það er vissulega ekki að-
eins fáfróða fólkið, sem gengur
með þessar hugmyndir um auð-
legðina. Þær eru algengar meðal
allra stétta.
Jafnvel þjóðmálaskoðanir um
efnahagsmálin eru byggðar á þess
ari hugmynd um að auðlegðin sé
sama sem hrúgur af peningum,
sem grípa megi til í hvaða augna-
miði sem er. Ef maður lætur eftir
sig eignir fyrir 100000 kr., þá í-
mynda menn sér að ríkið geti tek-
ið meiri eða minni hluta af þess-
ari „upphæð“ og notað til út-
gjalda sinna. — Mönnum dettur
ekki f hug að það geti verið nein-
ir erfiðleikar á því fyrir dánar-
búið að borga út erfðafjárskatt.
Hér kemur það alveg Ijóslega
fram, hvernig menn hugsa sér
hinar eftirlátnu eignir sem pen-
ingaupphæð: sá sem erfir upp-
hæðina getur líklega sleppt ein-