Helgafell - 01.04.1954, Blaðsíða 89

PABLO CASALS OG NÚTÍMATÖNLISTIN
87
CASALS: Alls ekki. Ég segi ekki
heldur, að þessar nýju tilraunir séu
gagnslausar. Ég viðurkenni hina nýju
hljóma. Ég er ánægður með margt
eftir Schoenberg, en ekki ánægður
með neitt eftir Stravinsky. Það get-
ur hugsazt, að hugmyndir Schoen-
bergs og viss atriði í verkum hans
gefi af sér nýja, heilbrigða tónlist.
Þetta á ekki við um Stravinsky.
BLM.: Ekki í neinu tilliti?
CASALS: Nei. Og þó dáist ég að
Stravinsky. Það, sem hann hefur gef-
ið okkur í síðustu verkum sínum, er
ekki hinn rétti Stravinsky. Það er of
uPphugsað. Hinn rétti Stravinsky er
hljómglaður, litríkur og fagur. Nú
orðið reynir hann því miður að forð-
ast allt þetta. Það er hið sorglega við
hann.
BLM.: En ég fullvissa yður um það,
herra Casasls, að þúsundir og aftur
þúsundir myndu andmæla yður og
fullyrða, að Stravinsky sé höfuðtón-
skáld þessarar aldar. Samtímatónlist-
:n er, að minnsta kosti í Ameríku,
orðin mjög ríkur þáttur í hljómlist-
urlífinu.
CASALS: Er það samkvæmt ósk
áheyrenda? Ég held ekki. Og maður
getur ekki virt smekk og tilfinningar
ulmennings að vettugi. Tilraunir
frumherja nútímatónlistarinnar hafa
ekki allar heppnazt. Eða hvað? Enn-
Þá verðum við að leika Mozart og
Beethoven til að geta lifað. Fólkið
haupir sig inn til að fá að heyra verk
þessara tónskálda, og þess vegna eru
efnisskrár hljómleikanna alltaf í meg-
matriðum hinar sömu.
BLM.: Og þér álítið ekki, að þessi
grundvöllur kunni að breytast?
CASALS: Hann breytist aldrei. Ég
segi yður satt. Tuttugustu aldar tón-
listin er á villigötum. En við skulum
engu kvíða — hin sanna tónlist mun
koma aftur.
BLM.: Þér eruð kannske orðinn
þreyttur á þessu umræðuefni. Mynd-
uð þér vilja breyta til?
CASALS: Það væri viturlegt.
*
BLM.: Mætti ég þá spyrja yður,
hvort þér búizt við að hverfa nokkurn
tima aftur til Ameríku?
CASALS: Ég get það ekki. Ég get
ekki leikið í landi, sem viðurkennir
núverandi stjórn Spánar. Ég er að
bíða eftir að umskipti verði á Spáni.
Ég er þakklátur vinum mínum í
Ameríku ennþá, einkum Alexander
Schneider. Það var hann, sem kom til
mín og sagði: „Komið til okkar aftur
og leikið og lifið fyrir amerísku þjóð-
ina.“ En mér er það ómögulegt. Það
stingur mig í hjartað, að ég skyldi
ekki geta komið fram 1 landi yðar.
En ég er viðbúinn því að fórna öllu
fyrir mannúðarhugsjónina.
BLM.: Og Schneider hefur gert sér
ljóst, að ákvörðun yðar varð ekki
haggað?
CASALS: Ekki aðeins það — hann
ákvað að reyna að bæta úr þessu.
Hann lét mig vita, að ef ég kæmi
ekki til hans, myndi hann koma til
mín. Hér er heimili mitt, meðan ég
er í útlegð. Hér get ég unnið að tón-
smíðum. Og þetta var upphaf að sum-
arhátíðum okkar. Það er fyrir tilstilli
Schneiders, að tónlistarsnillingar frá
Ameríku heiðra mig með því að koma
hingað árlega til að leika og njóta
hamingjustunda með mér.
BLM.:Getið þér sagt mér álit yðar
á amerískum tónlistarmönnum?
CASALS: Já, þeir eru furðulegir.
Beinlínis furðulegir. Beztu amerísku
hljóðfæraleikararnir eru ekki aðeins