Helgafell - 01.04.1954, Blaðsíða 122

120
HELGAFELL
Látlaus og innilegur er tónninn í
kvæðunum Gömul kona og í eyði. Aft-
ur eru ástarkvæðin í bókinni fremur
blóðlaus að undanskildu kvæðinu
Eftir liðinn leik, sem minnir á Stefán
frá Hvítadal. Náttúrulýrikkin virðist
mér yfirleitt ort án mikillar innlifun-
ar. En stemning er í mörgum þeirra
ljóða, þar sem höfundur ígrundar rök
eigin lífs og gátu mannlegrar tilveru,
og margt er í þeim ljóðum fallega
sagt. Gestur Guðfinnsson á vonandi
eftir að láta meira til sín heyra.
Sjálfsævisaga Hagalíns
Eg veit ekki betur, 1951 — Sjö
voru sólir á lofti, 1952 — Ilmur
liðinna daga, 1954 —
Bókfellsútgáfan, Reykjavík.
Sjálfsævisögur eru oftast og alls-
staðar um heim eftirsóttar bókmennt-
ir enda nær því undantekningarlaust
um ævisögur þeirra manna að ræða,
sem fram úr hafa skarað að einhverju
leyti. Höfundur þessarar sjálfsævi-
sögu, er hér verður að nokkru getið,
er fæddur 10. okt. 1898. Hann er því
þessarar aldar rr.aður, þótt uppeldi
hans allt og mikið af lífsviðhorfi sé
fast mótað af nítjándu aldar menn-
ingu. En menning vor íslendinga mun
aldrei hafa staðið traustari fótum en
einmitt á fjörutíu ára tímabilinu frá
1875 til 1915. Áhrif stórskáldanna, er
upp komu fyrir og um miÖja 19. öld
og lifðu fram yfir aldamót, sum hver,
höfðu þá náð að þroska þjóðina;
svo og aðrir endurvakningamenn ald-
arinnar. En hnignun tuttugustu ald-
ar hófst ekki fyrr en eftir fyrri heims-
styrjöld eða í henni. Eg vil með þess-
um orðum ekki afneita vorri tuttugustu
öld, en áhrif þeirra manna, er framar-
lega standa og eru þessarar aldar upp-
alningar, eru enn þó óviss og ekki gott
að segja, hvort það, som þessi öld hef-
ur gefið, er til sigurs og frama væn-
legt. Augljóst er það ekki, og of
snemmt að spá um það. — — Guð-
rnundur Hagalín er aðeins 55 ára að
aldri. ASeins segi ég, af því að hann
er enn þá í fullu fjöri og það er frem-
ur óvenjulegt, að menn byrji að rita
sjálfsævisögu sína í fullu fjöri. Venju-
lega láta menn það bíða þar til aldur
tekur að færast yfir og hugmynda-
flugið til skapandi ritsmíða að dvína.
Þá fyrst þykjast rithöfundar og skáld
mega vera að því að skrifa endur-
minningar sínar. Þetta verður vitan-
lega að teljast mjög óheppileg og van-
hugsuð vinnubrögð. Ellin hefst mjög
misjafnlega fljótt hjá einstaklingun-
um, nú á tímum mikið síðar en áður
í flestum tilfelluim. En henni fylgja
rr.argir annmarkar, oftast, gamla fólkið
heldur, að margt hafi skeð, sem er aS-
eins óskadraumar þess en hafa aldrei
rætzt. Ekki veit ég hvenær Guðmund-
ur Hagalín hefur byrjað að rita æsku-
minningar sínar, en hitt veit ég, að
minni hans er trútt og með öllu óbilað.
Það er lofsvert, að hann hefur þegar
ritað þær þrjár bækur um bernsku sína
og æsku, sem hér um ræðir, full-
þroskaður maður, en áður en um
nokkra hrörnun er að ræða. En bæk-
urnar sjálfar bera vott um, að þessi
mikli ritsnillingur hefur aldrei verið í
betra lagi til slíkra ritstarfa en nú, er
þessar minningar voru samdar.
Frá því að fyrsta bók Guðmundar
Hagalín kom út, 1921, en það var
Blindslier, hefur sjaldan liðið langt á
milli bóka frá hans hendi. Beztu skáld-
rit hans eru : VeSur öll válynd (1925),
en í þeirri bók er hin meistaralega saga
Þáttur af NeshólabrœSrum, sem fyrst
sýndi, að hér var stórskáld á ferð.