Læknablaðið - 15.04.2007, Page 72

ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
einkenni. Ýmsar vefjagreiningar koma fyrir en berkjuskúlk er
algengast og æxli er sjaldgæft. Fyrirstaða í berkju var sjaldan
fyrir hendi.
V-16 Tíðaloftbrjóst - snúin greining og meðferð. Sjúkra-
tilfelli
Guðrún Fönn 7’ómaií/óm>1,BjarniTorfason1'2,Tómas Guðbjartsson1'2
tomasgud@landspitali.is
‘Læknadeild HÍ, 2hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala
Inngangur:Tíðaloftbrjóst er skilgreint sem endurtekið loftbrjóst
sem greinist <72 klst frá upphafi tíða. Einkenni eru iðulega
lúmsk sem getur tafið greiningu. Oftast er um að ræða ungar
konur með loftbrjóst hægra megin. Orsök tíðaloftbrjóst er ekki
þekkt en uppi eru getgátur um að legslímuflakk í brjóstholi geti
átt hlut að máli. I nýlegri rannsókn á Landspítala gengust 50
konur undir aðgerð vegna sjálfkrafa loftbrjósts frá 1990-2005.
Ein þessara kvenna (2%) reyndist hafa tíðaloftbrjóst en hún
hafði þekkt legslímuflakk (endometriosis) í grindarbotni.
Tilfelli: 26 ára kona var lögð inn á bráðamóttöku Landspítala
með 4 cm loftbrjóst yfir hægri lungnatoppi. Hún hafði tveggja
daga sögu um takverk hægra megin sem gerði vart við sig
skömmu eftir að tíðir hófust. Sex árum áður hafði hún greinst
með legslímuflakk í grindarbotni og sem var brennt í kvið-
sjárpeglun. Auk þess hafði hún fengið hormónameðferð vegna
legslímuflakks. Á bráðamóttöku kom fram að hún hafði á síðast-
liðnum 5 árum fundið fyrir svipuðum einkennum (þ.e. takverk)
að minnsta kosti fjórum sinnum og þá ávallt í tengslum við
tíðir. Hún leitaði þó ekki læknis í þau skipti þar sem einkenni
gengu yfir á nokkrum dögum. Á bráðamóttöku var komið fyrir
brjóstholskera sem tengdur var við sog. Loftlekinn stöðvaðist
á nokkrum dögum og hún var send heim. Viku síðar greindist
hjá henni endurtekið loftbrjóst sömu megin á lungnamynd og
var þá settur inn keri. Tölvusneiðmyndir af lungum reyndust
eðlilegar. Loftleki hélt áfram og var því ákveðið að taka sjúkling
til aðgerðar. Par var hægri lungnatoppur fjarlægður (fleygskurð-
ur) í gegnum hægri brjóstholsskurð (mini-axillar thoracotomy).
Lungnatoppurinn og fleiðran litu eðlilega út í aðgerðinni.
Vefjaskoðun sýndi minniháttar blöðrur en engin merki um
legslímuflakk. Hún var útskrifuð 5 dögum eftir aðgerð en var
lögð inn að nýju viku síðar með takverk. Lungnamynd staðfesti
endurtekið loftbrjóst hægra megin (3,5 cm). Ákveðið var að
gera fleiðrulímingu (pleurodesis) þar sem talkúmi var sprautað
inn í fleiðruholið í gegnum brjóstholskera. Stöðvaðist loftlekinn
við þetta og var hún útskrifuð þremur dögum síðar. Ekki hefur
borið á enduteknu loftbrjósti síðan en liðin eru tvö ár frá fleið-
urlímingu.
Ályktun: Tíðaloftbrjóst er sjaldgæft fyrirbæri og sennilega van-
greint. Eins og sést í þessu tilfelli eru einkenni oft væg og end-
urtekið loftbrjóst algengt. Ekki tókst að sýna fram á legslímu-
flakk í brjóstholi hjá þessum sjúklingi, þrátt fyrir fyrri sögu um
legslímuflakk í grindarbotni. Þetta tilfelli undirstrikar því hversu
flókið fyrirbæri meingerð tíðaloftbrjósts er og að meðferð getur
verið flókin.
V-17 Svæsin blæðing eftir fæðingu og Novoseven®: Fimm
tilfelli af Kvennadeild Landspítala
Guðmundur Klemenzson', Ebba Magnúsdóttir2, Aðalbjörn Þorsteinsson1
klemenzs@landspitali.is
'Svæfinga- og gjörgæsludeild og 2kvennadeild Landspítala
Inngangur: Á kvennadeild Landspítala er bæði langstærsta
fæðingardeild landsins og sú eina sem sinnir „vandamálafæðing-
um“ og ,,-meðgöngum“. Gagnagrunnur spítalans hefur að
geyma sjúkraskrár allra kvenna sem hafa lent í svæsinni blæð-
ingu eftir fæðingu. Hér eru kynnt fimm tilfelli þar sem rFVIIa
(Novoseven®) var notað sem hluti meðferðar við meiriháttar
blæðingu eftir fæðingu.
Tilfelli 1: 34 ára gömul kona með fyrri sögu um erfiða fæðingu
fór í keisaraskurð. Á 11. degi eftir aðgerð lagðist hún inn vegna
blæðingar frá leggöngum. Á 13. degi hélt blæðingin áfram þrátt
fyrir útskaf og var legið því fjarlægt. Áætlað blóðtap í aðgerð
var í kringum 15 lítra. Þrátt fyrir mikla blóðhlutagjöf blæddi úr
sárbeðnum eftir að legið hafði verið fjarlægt. rFVIIa (45 mcg/kg)
var gefið og stöðvaðist blæðingin samstundis.
Tilfelli 2: 17 ára gömul kona rifnaði í leggöngum eftir fæðingu
og teygði rifan sig upp í legháls. Legið dróst heldur ekki saman,
henni blæddi mikið og fór í hjartastopp. Endurlífgun tókst með
hjartahnoði og gjöf neyðarblóðs. í framhaldi fór hún í aðgerð þar
sem kviðarhol var opnað og legið fjarlægt. Blóðtap var áætlað
15-20 lítrar. Sjúklingurinn hélt áfram að blæða frá einni grein
legbolsslagæðar og því var rFVIIa (90 mcg/kg) gefið á níunda
degi eftir aðgerð. Stöðvaðist blæðingin við þetta. Síðan var lokað
fyrir slagæðagreinina sem blæddi með embolíseringu.
Tilfelli 3: 34 ára kona með gallstíflu tengt meðgöngu og fyrri
sögu um keisaraskurð, fæddi barn sitt vaginalt. Eftir fæð-
inguna dróst legið ekki saman og svaraði hvorki samdráttar-
lyfjum né leghnoði. rFVIIa (75 mcg/ kg) var gefið með tíma-
bundnum áhrifum. Konan var flutt inn á skurðstofu og gerð var
subtotal hysterectomia. Áætlað blóðtap var 8-10 lítrar. Dreifðar
blæðingar voru úr skurðsvæðinu sem samsvaraði storkutruflun.
rFIIa var aftur gefið, en nú með engum merkjanlegum árangri.
Sem betur fer stöðvaðist þó blæðingin, líklega vegna áfram-
haldandi blóðhlutagjafa.
Tilfelli 4: 39 ára kona fæddi eðlilega eftir langvarandi sótt. Eftir
fæðinguna dróst legið ekki saman og gekkst hún því undir leg-
nám. Blóðtap var áætlað 5-10 lítrar. rFIIa var gefið tvisvar (45 og
22 mcg/kg) án merkjanlegrar svörunar. Þrátt fyrir það stöðvaðist
blæðingin.
Tilfelli 5: 30 ára kona með fyrri sögu um keisaraskurð, gekkst
undir keisaraskurð vegna fyrirstæðrar fylgju. Blóðtap var mjög
mikið (um 20 lítrar) (placenta accreata) og hélt áfram þrátt
brottnám á legi. rFIIa (40 mcg/kg) var gefið samtímis því sem
leghálsinn var fjarlægður og stöðvaðist þá blæðingin. Erfitt var
að meta áhrif rFVIIa gjafar.
Samantekt: rFVIIa (Novoseven®) er hægt að nota sem hluta af
margþættri meðferð við svæsinni blæðingu eftir fæðingu. Inn-
grip skurðlækna og gjöf blóðhluta er áfram lykilmeðferð við
blæðingu eftir fæðingu.
336 Læknablaðið 2007/93