Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2003, Side 51

Sæunn Kjartansdóttir
Blekkingar Sólveigar
Frásögn af sálgreiningarmeðferð
Tilgangur sálgreiningar er að leita skilnings á hugarheimi fólks, aðferð-
in felst í að tengja sjúkling1 við fagmann og tryggja þeim næði og tíma.
Efniviður sálgreiningar er barnæska sjúklings, líf hans nú og samskiptin
við sálgreininn. I viðtölum er farið fram og aftur í tíma, á milli drauma
og veruleika, hugaróra og staðreynda. Sjúklingurinn er hvattur til að
orða hvaðeina sem kemur í hugann en sálgreinirinn hlustar og leitast við
að skilja samhengi hlutanna. Smám saman verður til í huga sjúklingsins
mynd af sálgreininum sem manneskju með tiltekna eiginleika, viðhorf og
tilfinningar. Sú mynd er að stórum hluta gerð úr yfirfærslum (e. transfer-
ence) sem með tímanum verða þungamiðja meðferðarinnar. Með yfir-
færslum er vísað til tilfinninga og hugmynda sem sjúklingurinn færir frá
lykilpersónum í fortíð sinni yfir á sálgreininn, án þess að gera sér grein
fyrir að um endurtekningu sé að ræða. Freud leit upphaflega á yfirfærsl-
ur sem truflun eða misskilning sem þyrfti að uppræta svo meðferðin gæti
haldið áfram en áttaði sig fljótlega á að yfirfærslur eru mikilvægt tæki sál-
greiningar. í dag eru yfirfærslur álitnar vera áreiðanlegri heimild um
tengsl hans við annað fólk en minningar hans og því er lögð áhersla á að
greina hugmyndir, tilfinningar og varnir sem beinast gegn sálgreininum
(Rycroft, 1988). Forsenda þess að hægt sé að vinna með yfirfærslur er að
sálgreinirinn haldi eigin persónu til hlés. Hann gefur eins litlar
1 Eg nota orðið sjúklingur í upprunalegri merkingu enska orðsins patient, sem dregið
er af latneska orðinu pati og þýðir sá sem þjáist, en ekki þeirri hefðbundnu að sjúk-
lingur sé haldinn sjúkdómi.
49