Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2003, Síða 106

DAGNÝ KRISTJÁNSDÓTTIR
urneikvæða mati frá föður Dóru. Við þta var ef til vill hægt að búast af
hinum ótrúa eiginmanni. Móðir Dóru, Katherine eða Káthe, var vissu-
lega haldin hreinlætisæði og gat aldrei þvegið heimilið svo að það yrði
nógu hreint eða viðrað herbergin svo að loftið yrði nógri gott. Lakoff og
Coine benda hins vegar á að Freud tengir þessa áráttu hennar hvergi thð
þá staðreynd að maður hennar smitaði hana af sárasótt og mögulega öðr-
um kynsjúkdómum líka, sem orsökuðu ekki aðeins nístandi sársauka
heldur stöðuga útferð og ólykt.33
Samkvæmt Freud er stúlkubarninu kastað út úr samlífi túð móðurina
og samkymhneigðri ást sinni á henni þegar hún uppgötvar að móðirin er
gelt og á einn eða annan hátt ábyrg fyrir þth að stúlkan er það líka. I
beiskju sinni, vonbrigðum og tippisöfund snýr stúlkubarnið sér að föð-
urnum, hann verður nýtt viðfang ástar hennar og hún vill fá frá honmn
tippi/barn til að bæta sér geldinguna. Stúlkan verður keppinautur móð-
urinnar um föðurinn og hlýtur því að samsama sig henni, nauðug tdljug.
Stúlkan þarf ekki að óttast geldingu af því að hún er þegar gelt, hún hef-
ur ekkert að missa. Hún þarf ekki að leysa ödipusarflækjuna af því að hún
festist í henni og losnar ekki. Hún þarf ekki að gera neinar málamiðlan-
ir. Hún þróar þar af leiðandi ekki eins sterkt yfirsjálf og drengrtrinn,
verður óvirk, haldin af masókisma og narsissisma.34 Þetta er lokamynd
Freuds af kynferði kvenna árið 1931 og hann ljáði ekki rnáls á neinurn
grundvallarbreytingum á þessari mynd sem er byggð inn í kenningar
hans að hluta til frá upphafi. Þessar kenningar eru þó ekki orðnar til þeg-
ar Dóra fór í meðferð sína til Freuds. Freud hafði engar kenningar um
kynferði kvenna á þessum tíma, hann vissi að það var öðruvísi en kyn-
ferði karla en vissi ekki hvernig. Það er hluti af því hve erfitt hann hon-
um veitist að skoða Dóru sem kynferðislegan geranda (e. subject) í sam-
bandi við annað fólk, karla eða konur.
Samband unglingsstúlkna við mæður sínar er yfirleitt alltaf átakamik-
ið af því að stúlkurnar eru að reyna að skilja sig frá móðurinni með mis-
jöfnum árangri. I Dóru tilfelli er þessi aðskilnaður afar sársaukafullur af
því að Káthe er svo niðurlægð og það er svo illa farið með hana. Staða
hennar krefst samstöðu dótturinnar. Dóra reynir að fá hana til að setja
föðurnum stólinn fyrir dyrnar og stöðva hið niðrandi hjákonustand hans
en móðirin býður henni upp á þá réttlætingu (föðurins?) að frú K. hafi
33 Robin Tolmach Lakoff and Caine, 1993, s. 126.
34 Dagný Kristjánsdóttir, 1996, s. 104—109.
104