Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2003, Side 192

PETER BROOKS
ingu, en uppfyllinguna verður að tefja svo \:ið getum skilið tengsl henn-
ar við upprunann og sjálfa löngunina. Sagan af Shahrazad stingur eim
upp á sér sem sögu allra sagna. Þetta gefur til kynna að sé sagan lesin búi
í henni þrá lesandans og að frekari greining á sögunni ætti að beinast að
þeirri þrá, en ekki að einstaklingsbundinni þrá lesandans og uppruna
hennar í hans eigin persónuleika. Fremur á að skoða hvernig þrá hans
sem lesanda er ákvörðuð af almennu einstaklingseðli hans og texta-
tengslabundinni þrá, þar með töldum væntingum hans til merkingar í
frásögn og um frásagnarmerkingu. Vegna þess að líkan Freuds fyallar um
endi í tengslum við upphaf og þá krafta sem lífga miðjuna, varpar Kkan-
ið einhverju ljósi á það sem lesandi tekst á við þegar hann bregst tdð flétt-
unni. Líkanið dregur upp mynd af átökunum sem eru í grundvallaratrið-
um kraftmikil, hér er á ferðinni samspil tdð aflkerfi sem lesandinn virkjar.
Þetta gefur aftur á móti til kynna afhverju Vð getum lesið Handan vellíð-
unarlögmálsins sem texta sem veltir fyrir sér textaeðli og fengið þá hug-
mynd að í textanum búi sálgreinandi gagnrýni á hann sjálfan. Textinn
verður þó ekki - eins og hefur oft verið tilfellið - rannsókn á hugarorku
textans (dulvitund höfundarins), hreyfikrafti viðtökunnar (dulvitund les-
andans), eða dularfullum hvötum persónanna (gengið út frá að þær búi
yfir ,,dulvitund“). Möguleikinn á sálgreiningarlestri verður fremur til við
það að neyða líkani um hlutverk sálarlífsins upp á textann. Og það er hér
sem textatengslalestur á meistarafléttu Freuds og skáldskaparfléttum
virðist lögmæt og gagnleg aðferð. Fléttan sættir merkingu sína í þver-
sagnarkennda og mannlega tilveru eilífðar og dauða. Meistaraflétta
Freuds fyallar um skammlífi þrárinnar og skýrir þrá okkar fyrir skáld-
sagnafléttur.
Brynja Magnúsdóttir þýddi