Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2003, Blaðsíða 61

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2003, Blaðsíða 61
„DAUÐI! MAÐUR ER VERÐLAUNAÐUR MEÐ DAUÐA!“ samræði. „Kinký“ segir hann, „mér líkar þær kinký“. Hann endar svo í tætlum. Kannski er hér komin íýrirmyndin af forsíðu The Face? II Zombían er um margt skyld vampýrunni, sem er einnig Hfandi dauður Kk- ami. Sérstaklega jókst skyldleikinn efdr að zombíunni sló saman við náæt- una og gerðist mannæta rétt eins og vampýran. Zombían á sér sína sögu sem nær aftur þnir sögu kvikmyndarinnar eins og vera ber um svo tákn- bært skrímsb. Upphaflega er tabð að mýtan um zombíuna hafi myndast á eyjum í Karabíska hafinu, sérstaklega Haiti, á tímum þrælahalds franskra nýlenduherra. Afrískir þrælar fluttu með sér sín trúarbrögð og galdra og í bland við kaþólska trú varð til nýtt fyrirbæri, vúdú. Iðkendur vúdú trúðu því að bægt væri að ná taki á sál manneskjunnar og fanga hana. A meðan væri bkaminn á valdi þess sem sábna fangaði og nýttist sem þræb hans. Þessu var til dæmis náð ífam með svokabaðri vúdú-dúkku, sem galdramað- urinn lagði álög á. A síðari tfmnm kom ífam sú kenning að zombían væri undir áhrifum frá lyfi, dufd nokkru sem skapaði aldofa í vitund fómar- lambsins og gerði það að heilalausu verkfæri í höndum annarra. Svo virðist sem þetta bragð hafi bæði verið tíðkað af þrælahöldurum og galdramönn- um þrælanna sjálfra. Dauðinn er því ekki endanlegur, hann býður ekki upp á lausn undan þrælahaldinu, dauðinn í þessu tilfebi felur í sér enn meiri niðurlægingu, enn fúUkomnari yfirráð yfir ‘Ufi’ einstakbngsins. Þetta viðfangseffú var tekið upp í hrylbngsmyndum á fyrri hluta tutt- ugustu aldar, sem flestar vora í klassískum gotneskum anda, en þess ber að geta að öfugt við helstu skrímsb kvikmyndasögunnar, Drakúla, Fran- kenstein og varúlfinn, á zombían sér ekki upprunasögu í bókmenntum, heldur birtist hún fyrst á hvíta tjaldinu.8 Best þekktu myndimar frá þess- um fyrstu árum era líklega White Zombie (Victor Halperlin 1932) með Bela Lugosi og I Walked With a Zombie (Jacques Toumeur 1943), en einnig má nefna Isle ofthe Dead (Mark Robson 1945).9 White Zombie tek- ur upp þrælahaldslíkinguna og segir ffá illum plantekraeiganda sem 8 Því má halda fram að mynd Robert Wiene, Das Cabinet Des Dr. Caligary (1919) sé fyrirrennari zombíumynda, en þar er aðalskaðvaldurinn einskonar svefngengill á valdi illmennis. 9 Sú mynd er einna áhugaverðust frrir það að vera byggð á málverki, nánar triltekið myndinni Isle of the Dead eftir Amold Böcklin, frá árinu 1880 (endurgerð í fjölda út- gáfa næsta áratug á eftir). 59
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.