Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2003, Qupperneq 178

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2003, Qupperneq 178
MICHAEL THEUNISSEN við lifum er ekki fyrirfram gefinn veruleiki sem einungis endurómar í vit- undinni, heldur veruleiki sem stjórnast af vitundinni. Að þtd marki sem við sköpum okkar eigin veruleika á meðvitaðan hátt getum tdð, ef að- stæður leyfa, náð stjórn á okkar eigin lífi fyrir tdlstilli dauðans og þar með að vissu leyti á sjálfum okkur. En við, sem leiðum hugann að þessu, meg- um hins vegar ekki gleyma því að þetta vald er sprottið af vanmætti. Við hrifsum það af storminum sem lætur okkur reka í átt til dauðans, með því að snúa bakinu upp í storminn. Aðeins að þessu leyti lifum tdð hetjulegu lífi. Sú innantóma hetjuheimspeki sem boðar að með því að stefna beint á endalokin öðlist tilveran fyrst eigið eðli, á rætur að rekja til þeirrar hug- hyggju sem felur meðal annars í sér að dauðinn er leystur upp og tekinn inn í lífið. Frá sömu hughyggju er komin tilhneigingin til að alhæfa tíma- leika hins sérstæða mennska lífs og afneita þtd að við mennirnir lifum einnig í hlutlægum tíma. Með þessu tapaðist broddurinn: Uppruni lífs- ins frá dauðanum í lífinu til dauðans og þar með einnig uppiuni valdsins í vanmætti. Með því að fara út yfir veru okkar í tíma og beita sértækum hugtökum verður meira að segja óskiljanlegt hvernig dauðinn sér okkur fyrir orku til athafna. En það gerir hann einmitt með því að við tökurn okkur einungis það fyrir hendur sem við ráðum við að gera innan marka venjulegs líftíma, þ.e. á ákveðnu tímabili hins hlutlæga tíma. Lífið frá dauðanum, rétt eins og lífið til dauðans, hið ævilanga andlát og að eldast, er einnig ein mynd þess hvernig dauðinn ákvarðar lífið fyr- irfram, þó að hann sé sjálfur ekkert annað en endir þess og ástandið sem tekur við af því. A dauðinn sér stað í lífinu á annan hátt? Ræður dauðinn einungis yfir lífinu eða er hann einnig ráðandi í gegmwi það? Sú ályktun að líf okkar sé fyrirfram „ákvarðað“ af dauðanum er tjáð með fremur formlegum hætti. Aþreifanleg merking hennar er þessi: Við lifum í skugga dauðans. Ef þetta er raunin virðumst við einnig þurfa að segja: Dauðinn varpar skugga sínum fram fyrir sig. Þetta er að vísu áþreifanlegt en um leið myndrænt. Myndhvörf þurfa engan veginn sjálf- krafa að afhjúpa skort á veruleikatengslum. En við verðum samt að sann- reyna hvort þær vísa til einhvers veruleika eða ekki, þ.e. hvort um eintóm myndhvörf sé að ræða. Eg get ekki framkvæmt slíka rannsókn hér og læt spurningunni því ósvarað. Fyrir mér vakir einungis að sýna fram á að ein mynd nærveru dauðans í lífinu, sem að svo komnu máli passar ef til vill alveg í röð þeirra mynda hennar sem hér hafa verið gerðar að umtalsefni, felur mögnlega í sér að dauðinn falli bókstaflega inn í líf okkar. Með því 176
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.