Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2006, Blaðsíða 41

MYNDIR MEINA
I kjölfarið fylgir síðan að í orðræðu lækna ganga h.ugfó'rim jákvætt og
neikvætt þvert á þann skilning sem aðrir leggja vanalega í þau. Jákvæðar
rannsóknamiðurstöður þýða veikindi sem er alls ekki svo jákvætt fyrir
sjúklinginn. Neik\ræðar rannsóknamiðurstöður em merki um heilbrigði
og því í raun jákvætt merki. Það sem stýrir orðræðunni í þessum til-
vikum er sú staðreynd að sjónarhorn læknisins er ávallt sjónarhorn sjúk-
dómsins. Þegar einstaklingur leitar á náðir heilbrigðiskerfisins er í upp-
hafi gengið út frá því að um sjúkdóm sé að ræða. Niðurstöður sem
staðfesta þetta era jákvæðar þar sem þær era í samræmi við þá rannsókn-
arspumingu sem lagt var upp með, til dæmis hvort um streptókokka-
sýkingu, hjartaáfall, þvagfærasýkingu eða jafiivel HTV-smit sé að ræða og
svo framvegis. Jákvæðar prufitr og rannsóknir eru aðeins jákvæðar vegna
þess að þær svara þessum spumingum játandi. Rannsóknarspuming
læknisins snýr hins vegar aldrei að því hvort áhrif þessarar niðurstöðu
séu jákvæð eða neikvæð fyrir skjólstæðing hans.10
Þegar shkum grunnspumingum hefur verið svarað tekur við svo-
kölluð „uppvinnsla“. I eyrum flestra hljómar það sennilega sem meðferð
við sjúkdómnum, hluti af þth að \dnna hinn veika aftur upp á svið heil-
brigði. I orðræðu lækna er „uppvinnsla“ hins vegar það ferli þegar lokið
er við sjúkdómsgreiningu og hún endanlega ákvörðuð. Þá era ýmsir
þættir kannaðir til að ganga úr skugga um á hve alvarlegu stigi sjúkdóm-
urinn sé, hversu mörg líffæri hann hafi náð að hafa áhrif á, hve víðtækur
skaðinn fyrir líkamsstarfsemina sé og svo framvegis. Aðeins að slíkri
upp\únnslu lokinni er hægt að heíja viðeigandi meðferð til að vinna sjúk-
linginn aftur niður á hið miðgilda svæði heilsu og heilbrigði.
Hin ólíku afstöðumyndhvörf lækna annars vegar og almennings hins
vegar skapa gjá milli þessara tveggja hópa. Orðræðuna greinir reyndar á
í fleiri tilvikum eins og glögglega kemur í ljós í grein sem birt var í
febrúarheftd British Joumal ofGeneral Practice árið 2002. Þar er greint frá
rannsókn sem gerð var á myndrænni orðræðu breskra heimilislækna og
sjúklinga þeirra sem staðfestir frekari mun á hugmyndum þessara tveggja
hópa um líkama og heilsu. A meðan læknamir litu meðal annars á sjiik-
dáminn sem ráðgátu sem þeir gætu fundið lausnir á eða svör við þá var það
tilfinning sjúklinganna að veikindin væru óiitskýranleg. Þau grunnmynd-
10 Þess má geta að hópur HIV-smkaðra hefur kosið að leika sér með þessa orðanotkun
og kalla félagsskap sinn Jákvæða hópinn sem vísar þá hvort tveggja til greining-
arinnar og viðhorfs þeirra.
39