Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2006, Blaðsíða 158

ALDA BJORK VALDIMARSDOTTIR
Gifring og útför eru tvær helgiathafnir sem eiga litla samleið. Æðsta
ósk Oldu er hins vegar að upplifa hvort ttæggja í senn. Fyrsti kafli bók-
arinnar gefur glögglega til kynna þetta megimdðfangsefni verksins. Lýs-
ing Oldu á líkfylgdinni gefur ekki aðeins til kynna þá bældu þrá hennar
að deyða móðtu sína og ganga að eiga föður sinn heldur á hún sér einnig
rætur í óskinni um að geta dáið og gifst í senn. Sifjaspellin í verkinu
tákna dauða sjálfsverunnar því að einstaklingurinn nær ekki að fjölga sér
og ferst fyrir vikið. Lýsing Oldu í fýrsta kafla bókarinnar segir því í semi
frá útför hennar og gifringu.
Alda sér Anton fyrst á meðan líkfýlgdin fer hjá og hann segir: „Gift-
ing eða greftrun.“ Alda svarar: „Gifring og greftrun.“ Því næst ganga þau
„samsíða upp Dómkirkjutröppur, á leið í skólasetningu“ (bls. 8). Orð
Oldu, sem hún beinir til Antons, afhjúpa ósk sem grafin er í dulvitund
hennar. Anton birtist henni sem mögulegur draumaprins og Alda lætur
sig dreyma um að hann verði sá sem uppfýlli þarfir hennar. Sögum lýkur
gjarnan á giftingu eða dauða, en Alda vill báða enda í senn í einni og
sömu sögunni.
Osk Oldu birtist margvíslega í textanum. Þegar Anton hefur farið ffá
henni nefnir hún í sömu andrá brúðkaup þeirra og útför. Hún segist í
(ímynduðu?) bréfi til hans hafa „fundið handhæga og viðeigandi kirkju
til að giftast þér í. [...] Gifringarkirkjan okkar er álfhóll að innanverðu,
bergið lýsir og þakið er úr kopar. [...] Utför í þessari kirkju hlyti ávallt
að vera af hinu góða“ (bls. 109). Kirkjan hefur yfir sér ævintýralegan blæ
og í lýsingu sinni á henni talar Alda um gifringu og greftrun í sömu
andránni sem bendir til þess að hún þrái að yfirgefa jarðvistina, ganga
inn í bergið líkt og sína eigin gröf. Fyrir Oldu er Anton jafn tælandi og
lokkandi og dauðinn líkt og sjá má á lýsingu hennar á honurn þegar hún
sér harm í kirkjugarðinum við upphaf sögunnar: „Bláeygði samkennar-
inn frá því á skólasetningu birtist í kirkjugarðshliðinu. [...] I dag minnir
hann hvorki á ylfing né bangsa. Maðurinn er stórglæsilegur og ekkert
annað, herðabreiður í kolsvartri peysu“ (bls. 16).
Textinn ýtir undir þá túlkun að Anton sé í senn elskliugi og dauði.
Hann er jafnan dulur, ósnertanlegur og handanheimslegur. Um borð í
skipi í údöndum situr Alda og horfir á „sömu ferju koma og fara“. Hún
ímyndar sér að Anton komi „siglandi með einni af stóru ferjunum gegn-
um skerjagarðinn“ (bls. 109) og segist ekki síst finna fyrir návist hans á
„hlutlausu lokuðu svæði“ (bls. 110). Anton minnir hér á ferjumanninn
156