Þjóðlíf - 01.08.1991, Qupperneq 19

hverju þriðjudagskvöldi eru foreldra-
kvöld, annað hvort fyrirlestrar eða hópar
með foreldrum og börnum og einnig er ein
vika á meðferðartímabilinu sem við köll-
um fjölskylduviku. Þá koma foreldrar á
hverju kvöldi frá 7-11 og það hefur mælst
mjög vel fyrir. Það mæta allir sem einn.
Það er stundum kvartað undan því að for-
eldrar sinni ekki börnunum sínum en
þessi reynsla hefur kennt mér að það er
rangt, a.m.k. hér á Tindum. Auðvitað er
ýmislegt búið að ganga á undan. En við
megum gæta okkar á að vera ekki að
dæma, foreldrarnir eru það sem börnin
þurfa fyrst og fremst. Það eru svo miklir
kraftar sem búa í fjölskyldunum og for-
eldrunum þykir vænt um börnin sín.
Börnunum þykir líka vænt um foreldra
sína jafnvel þótt fyrir hendi sé reiði og
óuppgerð mál. Yfirleitt gera foreldrar eins
vel og þeir hafa getu til.
— í Bandaríkjunum er ekki óalgengt
að börnin fari á einhvern áfangastað til að
byrja með eftir að þau koma úr meðferð til
að fjölskyldan fái að jafna sig eftir allt sem
á undan er gengið. Oft er líka mikill kvíði í
foreldrum varðandi það hvað taki við eftir
að meðferð lýkur. Hér vantar áfangastað
af þessu tagi þar sem unglingurinn getur
verið í 1-6 mánuði eftir að hann kemur
héðan út, t.d íbúð þar sem nokkrir krakk-
ar búa saman og fá hjálp við að sjá um sig.
Þetta gæti verið einn áfanginn í meðferð-
inni en ekki beint á okkar vegum. Slíkir
áfangastaðir eru til fyrir fólk sem hefur
verið hjá S.Á.Á. og líka á geðdeildum en
það eru engir slíkir staðir sérstaklega fyrir
unglinga sem hafa verið í vímuefnameð-
ferð.
— Margir tala um að finna þurfi hina
raunverulegu rót vandamálsins. En hér á
Tindum erum við með vímuefnaneytend-
ur í meðferð. Vímuefnin eru aðalvanda-
málið. Hins vegar kemur margt annað þar
til, t.d. þarf að styrkja fjölskyldubönd, fá
fólk til að tjá sig opinskátt, segja frá vænt-
ingum og tala um tilfinningar sínar. Hér á
Tindum segjum við að það þurfi ekki að
leita að rótum vímuefnaneyslunnar. Það
er mikilvægt að fólk fái að segja frá lífi
sínu, að það fái að kvarta og að aðrir heyri
um hluti sem voru erfiðir. En ég get ekki
sagt að það sé ástæða fyrir vímuefnaneysl-
unni og ég tel að ekki sé hægt að finna
orsök fyrir henni aðra en þá að hún sé
sjúkdómur, eins konar ofurnæmi fyrir
vímuefnum. Það er talið að um 10—15%
allra einstaklinga séu haldnir þessu ofur-
næmi og þeir geta ekki umgengist áfengi
og önnur vímuefni öðruvísi en að verða

Sigrún Hv. Magnúsdóttir, deildarstjóri á
Tindum: „Það er mjög mikilvægt að foreldrar
séu beturfræddir um þau einkenni sem benda
til að börnin þeirra séu að fara út af sporinu. “
háðir þeim. Yfir helmingur þeirra sem
koma hingað inn eiga gifta foreldra en það
er miklu meira en við bjuggumst við. Og
mörg hafa átt góða æsku, fengið bæði um-
hyggju og ástúð og skýr skilaboð um hvað
þau mættu og mættu ekki.
— Hins vegar eiga þessir krakkar allir
meira og minna sömu sögu. Einangrun frá
fjölskyldunni, versnandi einkunnir í
skóla, nýr vinahópur o.s.frv. Það er
munstrið sem þeir leita í þegar þeir eru
komnir út í ofneyslu á vímuefnum.
— Við höfum nú starfað í sjö mánuði.
En meðferð og eftirmeðferð tekur um 9
mánuði þannig að enginn hefur lokið með-
ferð að fullu ennþá. í Bandaríkjunum hef-
ur árangurinn verið sá að um 50% hafa
verið edrú ári eftir að meðferð lýkur. Við
höfum starfað alltof stutt og haft of fáa
unglinga til meðferðar til að hægt sé að
meta árangur með nokkurri vissu. Einnig
viljum við benda á að við höfum ekki getað
sinnt eftirmeðferðinni nógu vel en hún er
mjög mikilvæg. Við höfum ekki fengið
sérstakt húsnæði fyrir hana en það stendur
nú til bóta. Líka má nefna að áfangastað
vantar.
— Það er mjög mikilvægt að foreldrar
séu betur fræddir um einkenni sem benda
til að börnin séu að fara út af sporinu og
sömuleiðis þurfa þeir að vera ákveðnari.
Það er svo oft sem foreldri getur hvorki
sagt já eða nei. Barnið spyr hvort það megi
ogfær einungiseitthvert „nja“. Þar afleið-
ir að barnið veit aldrei hvort það má gera
hlutina eða ekki og það er mjög hættulegt
fyrir það. Foreldrar eru svo óöruggir um
hvort þeir séu að gera eitthvað rangt.
Kannski eru félagsráðgjafar og sál-
fræðingar búnir að róta svo upp í foreldr-
um að þeir þora í hvorugan fótinn að stíga
og þá er eitthvað að.
— Það er mjög mikilvægt að foreldri ali
barnið upp samkvæmt eigin samvisku.
Hér á Tindum höfum við m.a. verið að
ræða við foreldra um reglur, hvað er eðli-
legt að barn megi og hvað ekki. Ég held að
hér komi að einhverju leyti fram áherslur
hippakynslóðarinnar. En það er betra að
eiga strangan föður en of linan, því þá veit
krakkinn hvað má og ekki mál. Uppreisn-
in er nauðsynleg í þroska unglings. Hann
þarf að þroska sjálfsvitund sína og gera
greinarmun á sér og foreldrum sínum. Oft
gerist slíkt með tilfinningahita og látum og
unglingurinn prófar ýmislegt sem hann
má ekki. Slíkt er eðlilegt innan ákveðinna
marka en ef engar reglur eru þá veit
krakkinn ekkert við hvað hann er að fást
og verður áttavilltur.
— I málum eins og þeim sem við erum
að vinna með hér er algengt að þjóðfélag-
inu sé kennt um og fólk tali um að það
þurfi að breyta því. En mér finnst svo
mikilvægt að fólk líti í eigin barm. Það er
fyrst og fremst hægt að breyta sjálfum sér.
Það er hægt að gagnrýna lögreglu fyrir að
taka ekki eiturlyfjasalana og annað í þeim
dúr og auðvitað á það rétt á sér. En það er
svo auðvelt að fara yfir í eitthvað yfir-
gripsmikið, að vera alltaf að velta því fyrir
sér hvernig þjóðfélagið eigi að vera en
koma sér undan að hugsa um hvað hægt sé
að gera sjálfur.
— Þegar eitthvað kemur upp á, sér-
staklega með unglinga, þá er eins og það sé
fjör á fjölmiðlum. Kannski er búið að ala
fólk þannig upp að það vill ekki heyra
neitt annað en einhverjar rosafréttir. En
það er til fullt af unglingum sem eru mjög
virkir í alls kyns áhugamálum. Fara t.d. út
um allt að keppa í íþróttum. Systkini
margra þeirra sem hingað koma eru í þeim
hópi og unglingar okkar hafa margir verið
duglegir í íþróttum og með mörg heilbrigð
áhugamál áður en vímuefnaneyslan byrj-
aði hjá þeim. Þessu sjónarhorni þarf að
koma að, ekki alltaf því neikvæða. Ég held
að það sé afar óhollt að heyra það ein-
göngu.
— Unglingarnir hér á Tindum eru
næmir á umhverfi sitt og afar einlægir
þegar þeir fara að treysta starfsfólki. Við
höfum það fyrir reglu að hlusta vel á þá og
taka mark á kvörtunum þeirra. Þeir eru
sanngjarnir og líkar vel að hafa aga, röð og
reglu. Þeir njóta þess ef þeim er veitt at-
hygli og þeim sinnt. Það er mjög gefandi
að vinna með þessum unglingum.
0
ÞJÓÐLÍF 19