Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2007, Page 36

ÁGRIP ERINDA / XIII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
E 34 Alvarleiki ogfylgikvillarífarandi meningókokkasýkinga
á íslandi
Ingi Karl Reynisson', Helga Erlendsdóttir2, Magnús Gottfreðsson1'3
‘Læknadeild HÍ,2sýklafræðideild og 3lyflækningadeild Landspítala
ikr@hi.is
Inngangur: ífarandi sýkingar af völdum meningókokka (Neisseria
meningitidis) eru gríðarlegt heilsufarsvandamál um allan heim.
Settar hafa verið fram kenningar um síðbúna sjálfsofnæmiskvilla
í kjölfar sýkinga með meningókokkum af hjúpgerð B. Við gerðum
afturvirka rannsókn þar sem könnuð voru klínísk einkenni,
alvarleiki sjúkdóms og fylgikvillar hjá þeim sem greindust með
ífarandi sýkingu af völdum meningókokka á íslandi.
Efniviður og aðferðir: Sjúkraskrár þeirra einstaklinga sem höfðu
greinst með ífarandi sýkingu af völdum meningókokka á íslandi
á árunum 1975 til 2004 voru skoðaðar. Enn fremur leituðum við
handvirkt að síðbúnum sjálfsofnæmisfylgikvillum og leituðum að
sjálfsofnæmissjúkdómum með leit í ICD 9 og ICD 10 kóðum.
Niðurstöður: Á rannsóknartímabilinu greindust 562 einstaklingar
með 566 tilfelli af ífarandi meningókokkasýkingum. Skoðaðar
voru sjúkraskár 538 einstaklinga. Þar af voru 400 börn (meðalaldur
4,7 ár) og 138 fullorðnir (meðalaldur 32,3 ár). Meirihluti
einstaklinga greindist með heilahimnubólgu, eða 62,5% en 33,6%
einstaklinga greindust með blóðsýkingu. Meðaltal GMSPS skors
hjá börnum sem lifðu var 1,9 en 8,3 hjá þeim sem létust (p<0,05).
Meðaltal APACHE II skors hjá fullorðnum sem lifðu var 8,4
en 20,5 hjá þeim sem létust (p<0,05). Dánartíðnin hélst óbreytt
á rannsóknartímabilinu. Tíðni langtímafylgikvilla var 8,7%.
Algengasti fylgikvilli var heyrnarskerðing og drep í húð.
Niðurstöður: Dánartíðni einstaklinga með ífarandi mening-
ókokkasýkingu er svipuð hér á landi og hefur verið lýst annars
staðar. Sterk tengsl eru milli klínískra einkenna við innlögn
og dánartíðni, bæði á meðal barna og fullorðinna. Tíðni
langtímafylgikvilla er há. Engin tengsl fundust milli sýkinga með
hjúpgerð B og síðbúinna sjálfsofnæmiskvilla.
E 35 Arfgerðagreining methicillín ónæmra Staphylococcus
aureus (MÓSA) á íslandi
Hjördís Harðardóttir1, Ólafur Guðlaugsson2, Þóra Rósa Gunnarsdóttir1,
Gunnsteinn Æ. Haraldsson1, Karl G. Kristinsson'
'Sýklafræðideild og 2sýkingavarnadeild Landspítala
hjordish@landspitali.is
Inngangur: Fram til ársins 2000 var tíðni Staphylococcus auretts
(MÓSA) lág hér á landi, eða frá engu til fimm tilfella (sýktir eða
sýklaðir einstaklingar) á ári. Þetta breyttist með tilkomu þriggja
faraldra, á árunum 2000 (þrjú tilfelli), 2001 (10 tilfelli) og 2002-03
(37 tilfelli). Ekki hafa orðið neinir MÓSA-faraldrar síðan og fór
fjöldi tilfella niður í átta árið 2004 en árin 2005 og 2006 má aftur
merkja greinilega aukningu í fjölda MÓSA-tilfella, sem sum hver
tengjast beint (allt að fjórir einstaklingar í hverjum hópi). Þrátl
fyrir þetta teljast MÓSAr enn sjaldgæfir á íslandi.
Efniviöur og aðferðir: Allir MÓSAr, sem greinast á íslandi eru
sendir til sýklafræðideildar Landspítala til staðfestingar og frekari
rannsókna. Á tímabilinu frá 1. janúar 2000 til 30. september 2006
greindust 154 nýir einstaklingar með MÓSA á íslandi. MÓSA-
stofnar frá 142 þeirra voru tiltækir til arfgerðagreiningar. Beitt var
“Pulsed Field Gel Electrophoresis” (PFGE) aðferð, samkvæmt
aðferðarlýsingu Murchan og félaga (2003, HARMONY).
Samanburður PFGE-mynstra fór fram með tölvuhugbúnaðinum
BioNumerics.
Niðurstöður: Sérhver faraldursstofnanna þriggja reyndist hafa sitt
sérstaka PFGE-mynstur og greindust þau ekki utan faraldranna.
Hinir stofnarnir voru af margvíslegum arfgerðum og engin ein
þeirra ríkjandi, jafnvel þó innfluttar arfgerðir væru undanskildar.
PFGE-niðurstöðurnar leiddu í ljós mikinn fjölda áður óþekktra
tenginga á milli tilfella, sem faraldsfræðin ein og sér hafði ekki
afhjúpað.
Alyktanir:Ofangreindarniðurstöðurkallaánánarifaraldsfræðilega
eftirgrennslan og undirstrika mikilvægi stofnagreininga svo sem
PFGE sem hjálpartækja við faraldsfræðilega uppvinnslu og
eftirlit með MÓSA-tilfellum. Stefnt er að því að bera PFGE-
mynstur íslensku stofnanna saman við erlenda gagnagrunna og
að gera PCR fyrir PVL, SCCmec flokkun og Spa-greiningu.
E 36 ífarandi sýkingar af völdum pneumókokka á íslandi
1975-1995
Sandra Halldórsdóttir', Helga Erlendsdóttir1'2, Magnús Gottfreðsson1'3
‘Læknadeild HÍ, 2sýklafræðideild og 3lyflækningadeild Landspítala
sah3@hi.is rnagnusgo@landspitali.is
Inngangur: Streptococcus pneumoniae (pneumókokkar)
eru algengasta orsök lungnabólgu og næstalgengasta orsök
heilahimnubólgu af völdum baktería hérlendis. Faraldsfræði
ífarandi pneumókokkasýkinga hefur verið rannsökuð víða um
heim en fáar rannsóknir hafa náð til heillar þjóðar.
Efniviður og aðferðir: Rannsókn þessi náði yfir tímabilið
1975-1995. Farið var yfir sjúkraskrár þeirra einstaklinga sem
greinst höfðu með ífarandi pneumókokkasýkingar og legið á
sjúkrahúsum hér á landi. Skráðar voru ítarlegar upplýsingar úr
sjúkraskrám, þar með talin APACHE II eða PRISM III stig,
meðferð og horfur.
Niðurstöður: Á þessu 21 árs tímabili, greindist 551 sjúklingar
með ífarandi pneumókokkasýkingar hér á landi. Farið hefur
verið yfir 440 sjúkraskrár frá þessu tímabili. Börn voru 154
(35%) og fullorðnir 286 (65%). Lungnabólga með blóðsýkingu
var algengasta greiningin (52,1%), þar á eftir blóðsýking án
greinanlegs uppruna (24,3%) og heilahimnubólga (12,5%).
Meðaltímalengd einkenna fyrir innlögn var tveir dagar. Meðal
APACHE II stigafjöldi fullorðinna sem lifðu var 12,9 en 24,4 hjá
þeim sem létust (p<0,0001). Meðal PRISM III stigafjöldi þeirra
barna sem lifðu var 2,4 samanborði við 17,8 hjá þeim sem létust
(p=0.04). Dánartíðni fullorðinna með heilahimnubólgu var24,2%
en 9,1% meðal barna. Af fullorðnum sem fengu aðrar ífarandi
sýkingar en heilahimnubólgu létust 14,2% en 2,3% barna.
Ályktanir: Þrátt fyrir miklar framfarir í læknisfræði hafa horfur
sjúklinga með ífarandi pneumókokkasýkingar lítið breyst síðustu
áratugi. Stigunarkerfin APACHE II og PRISM III virðast spá vel
fyrir um horfur sjúklinga. Frekari rannsókna er þörf til að skoða
36 Læ
knablaðið/fylgirit 53 2007/93