Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2007, Blaðsíða 71

AGRIP ERINDA / XIII.
VÍS
NDARÁÐSTEFNA
E 131 Stökkbreytingaleit í BCHE geni hjá íslenskri fjölskyldu
með skort á bútýrýlkólínestera
Sif Jónsdótfir'.Thelma B. Róbertsdóttir', Jón Jóhannes Jónsson1-2
'Erföa- og sameindalæknisfræöideild Landspítala, 2Lífefna- og
sameindalíffræöistofa læknadeildar HÍ
sifjonsd@hi.is
Inngangur: Bútýrýlkólínesterasi (BChE) er ensím sem hvetur
vatnsrof á kólínesterum, til dæmis bútýrýlkólíni, súccinýlkólíni,
mívakúríum, kókaíni, heróíni, aspiríni og fleiri lyf- og eiturefnum.
Einstaklingar með BChE skort eru yfirleitt einkennalausir
en geta fengið öndunarlömun í og eftir svæfingu ef þeim er
gefið súccinýlkólín (súxametóníum) eða mívakúríum, sem
eru vöðvaslakandi lyf. Skortur á BChE stafar oftast af
stökkbreytingum í BCHE geni sem er staðsett á litningi 3q.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að finna erfðafræðilega orsök
BChE skorts hjá íslenskri fjölskyldu.
Efniviður og aðferðir: Árið 1974 lýstu Alfreð Árnason og
fleiri íslenskri fjölskyldu með BChE skort. Rannsakaðir voru
sex einstaklingar úr þessari fjölskyldu. Stökkbreytingaleit
með raðgreiningu var gerð í einum fjölskyldumeðlimi með
algjöran BChE skort (vísitilfelli). Allar tjáðar útraðir BCHE
gensins (útraðir 2, 3 og 4) voru magnaðar upp með PCR og
raðgreindar. Allir einstaklingarnir voru arfgerðargreindir með
tveimur greiningarprófum: Prófi sem byggir á PCR á rauntíma
og bræðslumarksgreiningu og prófi sem byggir á PCR og Alu\
skerðibútagreiningu.
Niðurstöður og ályktanir: Pessi rannsókn leiddi í ljós
erfðafræðilega orsök BChE skortsins hjá íslensku fjölskyldunni.
Fjölskyldumeðlimirnir sem voru með algjöran BChE skort (þrír
talsins) voru allir arfhreinir með tilliti til stökkbreytinganna
W490R (Trp—>Arg, T—>C í útröð 3) og A539T (Ala-TThr, G->A í
útröð 4). Stökkbreytingunni A539T hefur verið lýst áður sem K-
afbrigði (K-variant) og veldur á arfhreinu formi 30% skerðingu
á ensímvirkni. Stökkbreytingunni W490R hefur hins vegar aldrei
verið lýst áður og er því hér um að ræða nýja stökkbreytingu sem
á arfhreinu formi veldur að öllum líkindum skorti eða verulegri
skerðingu á BChE virkni.
E 132 Greining erfðabreytileika í HAMP geni með bræðslu-
marksgreiningu
Jónína Jóhannsdóttir', Eiríkur Steingrímsson2, Jón Jóhannes Jónsson
'Erfða- og sameindalæknisfræðideild Landspítala, -Lífefna- og sameinda-
líffræðistofa læknadeildar HÍ
joninajo@hi.is
Inngangur: Járn er lífsnauðsynlegt fyrir allar lífverur en það
þarf að vera í hæfilegu magni. Hemókrómatósa er arfgengut
efnaskiptagalli sem stafar af aukinni upptöku járns í smáþörmum
°g ofhleðslu járns í vefjum. Tilgáta hefur verið sett fram um
að hemókrómatósa geti verið tvígena sjúkdómur. Vitað er að
stökkbreytingar í HAMP geninu samfara stökkbreytingum í HFE
gsninu auka alvarleika sjúkdómsins. Tilgangur rannsóknarinnar
var meðal annars að kanna hvort þetta ætti við meðal íslenskra
hemókrómatósusjúklinga og kanna tíðni stökkbreytinga í HAMP
geninu meðal íslenskra blóðgjafa.
Efniviður og aðferðir: HFE arfgerðargreining var gerð hjá 39
hemókrómatósusjúklingum og 350 blóðgjöfum og var skimað
eftir erfðabreytileika í HAMP geninu. Blóðgjöfum var skipt
í tvo hópa: hetjublóðgjafa sem gáfu blóð oftar en 75 sinnum
og almenna blóðgjafa. HFE arfgerðargreining var gerð með
skerðibútagreiningu. Bræðslumarksgreining sem byggir á því að
mispörungar bráðna í sundur við lægra hitastig en réttpörungar
var notuð til að skima eftir breytileika í HAMP geni. Bútar sem
spanna allt genið voru magnaðir upp með rauntíma PCR hvarfi
og bræðslumarksgreining gerð í framhaldinu.
Niðurstöður og ályktanir: Einungis fannst breytileiki í innröð hjá
einumsjúklingi(IVS+7G C)ogvarhannvæntanlegaánstarfsáhrifaá
genið. Enginn breytileiki fannst hj á blóðgjöfum. Þessar niðurstöður
benda til að stökkbreytingar í HAMP geni séu sjaldgæfar hjá
íslendingum og íslenskum hemókrómatósusjúklingum. Ekki var
sýnt fram á að hemókrómatósa væri tvígena sjúkdómur HFE og
HAMP genanna þó ekki sé útilokað að svo sé í sumum tilvikum.
Stækka þyrfti sjúklingahópinn og skima fleiri járnbúskapsgen
til að kanna betur hvort hemókrómatósa sé tvígena sjúkdómur
meðal fslendinga.
E133 Líkan fyrir framþróun basalfrumu-líkra brjósta-
krabbameinsæxla
ÞórhallurHalldórsson'ASævar Ingþórsson'-AglaFriðriksdóttir^Valgarður
Sigurðsson1'2,ÓskarÞórJóhannsson4,SigríðurKlaraBöðvarsdóttirl'2,Margrét
Steinarsdóttir5, Helga M. Ögmundsdóttir1-2, Þórarinn Guðjónsson1'2-6
'Læknadeild HÍ,2rannsóknastofa Krabbameinsfélags fslands í sameinda- og
frumulíffræði, 3líffærafræðideild læknadeildar Kaupmannahafnarháskóla,
4rannsóknastofa í meinafræði Landspítala, 5litningarannsóknir sameinda- og
erfðafræðideild Landspítala, 6blóðmeinafræðideild Landspítala
thorarin@landspitali.is
Inngangur: Estrógenviðtaka neikvæð brjósakrabbameinsæxli
hafa slæmar horfur og með örflögugreiningu á genatjáningu
hafa þessi æxli verið flokkuð í tvennt: 1) ErbB2 jákvæð æxli og
2) basal-lík æxli. Talið er að basal-lík æxli eigi upptök sín í stofn-
frumum kirtilsins. Kenniprótein basal-líkra brjóstaæxla eru meðal
annars tjáning keratín 5,14,17, 18 og 19, vimentin og viðtakinn
fyrir vaxtarþáttinn EGF (EGFR). Markmið verkefnisins var að
búa til frumulínu sem endurspeglar myndun æxlisvaxtar í brjóstk-
irtli með áherslu á basal-lík brjóstakrabbamein.
Aðferðir og niðurstöður: Pekjufrumulínan A163 var búin til
úr brjóstaæxli frá konu með ættarsögu um brjóstakrabbamein
án þekktrar stökkbreytingar. A163 var ræktuð í sermislausu
æti sem inniheldur meðal annars EGF. Mótefnalitun gegn
kennipróteinum kirtilþekju- og vöðvaþekjufrumna staðfestir
stofnfrumueiginleika frumulínunnar. Frumulínan tjáir keratín
5,14, 17, 18 og 19, vimentin og EGFR. Eftir brottnám á EGF
úr frumuætinu liðu nokkrar vikur þar til frumuskiptingar urðu
sýnilegar. Nokkrum umsáningum síðar varð til stöðug undirlína
(A163-S1) sem vex óháð því hvort EGF sé í frumuætinu eða
ekki. A163-S1 viðheldur basal-líkri svipgerð móðurlínunnar.
Ólíkt A163 hleðst A163-S1 upp í rækt. Þetta gefur til kynna tap
á þéttitálmun sem er eitt aðaleinkenni krabbameinsfrumna.
Læknablaðið/fylgirit 53 2006/93 71