Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2007, Blaðsíða 99

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XIII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
Markmið rannsóknarinnar var að kanna langtíma beintap á
mjaðmarsvæði hjá tvö hundruð tuttugu og fimm 70 ára konum
úr Reykjavík.
Efniviður og aðferðir: Meðaltími á milli rannsókna var 5,6 ár.
Beinþéttni (g/cm2) var mæld með dual x-ray absorptiometry
(DXA). Samband breytinga á beinþéttni á rannsóknartímanum og
eftirtalinna þátta var kannað: þyngdar, vöðvamassa og fitumassa
við upphaf rannsóknar (mælt með DXA), þyngdarbreytinga,
beinumsetningarvísa, hormóna, næringar og lífsstíls samkvæmt
spurningakveri.
Niðurstöður: Meðalbeinþéttni minnkaði marktækt meira í
lærleggshálsi (-1,22%/ár) en í lærhnútusvæði (trochanter -0,54%/
ár) og heildarmjöðm (-0,66%/ár), p<0,01. Fjölþáttaaðhvarfsgrein
ing var gerð sérstaklega fyrir þætti mælda í upphafi (prospective)
og í síðari mælingu (retrospective) með tilliti til beinþéttni í
lærleggshálsi og lærhnútusvæði. Konur sem héldu eða juku
líkamsþyngd sína mældust með litlar eða jákvæðar breytingar á
beinþéttni en konur sem töpuðu þyngd mældust með beintap.
Ályktanir: Þyngdartap hjá 70 ára konum var marktækur
áhættuþáttur fyrir beintap í mjöðm, sérstaklega í lærhnútusvæði.
Niðurstöðurnar benda til að hvetja ætti eldri konur til að viðhalda
líkamsþyngd sinni. Þrátt fyrir margar breytur sem kannaðar voru
í þessari rannsókn er enn margt óútskýrt varðandi beintap sem
verður með hækkandi aldri.
V 56 Einmana heima
Gríma Huld Blængsdóttir'-2'3,Thor Aspelund’, Pálmi V. Jónsson2 3
'Heilsugæsla Mosfellsumdæmis, 2Landspítali, ’rannsóknarstofa HÍ og
rannsóknastofa Landspítala í öldrunarfræðum
palmivj@landspitcili.is
Inngangur: Markmið rannsóknarinnar er að skoða tengsl
einmanaleika við andlega, Iíkamlega og félagslega þætti aldraðra
sem nutu heimaþjónustu.
Efniviður og aðferðir: Urtak rannsóknarinnar var allir sem
skráðir voru í heimaþjónustu á fjórum heilsugæslustöðvum í
Reykjavík, alls 257 einstaklingar og voru metnir með MDS-RAI
HC mælitækinu. Leitað var með fjölþáttagreiningu að sjálfstæðum
tengslum við einmanaleika.
Niðurstöður: Einmanakennd upplifðu 20,3%, 18,3% karla á móti
20,9% kvenna, sem er ekki marktækur munur. Ekkjufólk var
líklegra til að vera einmana en fólk í hjúskap, p=0,013. Karlar með
erfiðleika í almennum athöfnum daglegs lífs (IADL) voru líklegri
til að vera einmana. Konur með vitræna skerðingu voru líklegri til
að finna til einmanaleika, p=0,022, og voru jafnframt líklegri til að
sýna depurðareinkenni, p=0,025.
Konur með fleiri lyf en sex voru líklegri til þess að vera einmana,
79,2% á móti 20,8%, p=0,018. Einmana konur voru og líklegri til
að taka sterk geðlyf (p=0,007) en einmana karlar að taka svefnlyf
(p=0,046). Af 48 einmana konum mátu 60,4% eigin heilsufar
lélegt samanborið við 44,5% af þeim sem ekki voru einmana,
p=0,053.
Ekki var samband milli ferða utanhúss og einmanaleika og
ekki kom fram munur á tíma formlegrar þjónustu milli þeirra
sem voru einmana og ekki einmana. Þegar spurt var um hvort
einstaklingur teldi sig betur kominn annars staðar, svöruðu
43,5% kvenna sem fundu til einmanaleika játandi á móti 12,7%
kvenna án einmanaleika,p<0,0001. Sambærilegar tölur fyrir karla
voru ómarktækar, 18,2% á móti 14,3%.
Ályktanir: Unnt er að greina sjálfstæða áhættuþætti fyrir
einmanaleika með MDS-RAIHC mælitækinu sem nú er innleitt í
Heilsugæsluna í Reykjavík og gefur möguleika á því að greina og
sinna sérstaklega þeim sem eru einmana.
V 57 Atvinnuþátttaka og líðan í vinnu hjá konum sem hafa
greinst með brjósta- eða eitlakrabbamein
Hólmfríður K. Gunnarsdóttir', Guðbjörg Linda Rafnsdóttir1-3, Nanna
Sigurðardóttir2, Þóra Jónsdóttir2, Jón Gunnar Bernburg3, Helgi Sigurðsson2
'Rannsóknastofa í vinnuvernd, 2Krabbameinsmiðstöð Landspítala,
3félagsvísindadeild HÍ
hkg@ver.is
Inngangur: Margir stunda vinnu eftir og á meðan á
krabbameinsmeðferð stendur. Markmið rannsóknarinnar var
að kanna og bera saman atvinnuþátttöku og líðan í vinnunni
hjá konum, sem hafa greinst með brjósta- eða eitlakrabbamein,
Hodgkins- eða non-Hodgkins-sjúkdóm, og samanburðarhópi.
Rannsóknin er hluti af norrænni rannsókn (Nordic Study of
Cancer and Work, NOCWO).
Efniviður og aðferðir: I rannsóknarhópnum voru konur frá
Danmörku, Finnlandi, Islandi og Noregi sem greindar voru með
fyrrnefnd krabbamein á árunum 1997-2002 og voru þá á aldr-
inum 25-57 ára. Urtakið var valið bæði úr krabbameinsskrám og
frá tilteknum sjúkrahúsum. Aldursstöðluð viðmið voru fengin úr
þjóðskrám. Spurningalisti var sendur til 2247 kvenna sem höfðu
greinst með krabbamein og 4710 viðmiða. Spurt var um lýðfræði-
leg atriði, líkamlega og andlega vellíðan, félagslegan stuðning í
vinnunni, breytingar á atvinnuþátttöku og vinnufærni.
Niðurstöður: Svarhlutfall var 70,3% hjá þeim sem höfðu greinst
með krabbamein, 53,4% hjá viðmiðum. Gild svör bárust frá 1490
konum með brjóstakrabbamein og 90 með eitlakrabbamein.
Atvinnuþátttaka kvenna, sem greinst höfðu með brjóstakrabba-
mein var 73%, eitlakrabbamein 70% en viðmiða 75%. Almennt
var síðri útkoma varðandi líðan í vinnu hjá konum sem greinst
höfðu með krabbamein en hjá viðmiðunum og síðri hjá konum
sem greinst höfðu með eitlakrabbamein en konum sem höfðu
haft brjóstakrabbamein, þó var það ekki algilt. Hjúskaparstaða,
menntun, atvinnustaða og aldur hafði marktæk áhrif í mörgum
tilvikum.
Ályktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar benda til að tegund
sjúkdóms og lýðfræðileg atriði ráði miklu um atvinnuþátttöku
og líðan kvenna í vinnu eftir greiningu og meðferð krabbameins.
Miklu skiptir að leiða í ljós hvað auðveldar þessum hópi að
stunda vinnu og njóta sín þar.
Læknablaðið/fylgirit 53 20
06/93 99
L