Tímarit Máls og menningar - 01.12.1963, Síða 72

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
sem virðist vera mikils metinn í öll-
um Sovétríkjunum. Reynt er í lengstu
lög að verða við sem flestum óskum.
Þrír tímar í viku eru ætlaðir yngstu
hlustendum; mjög vinsæll er þáttur
sem Rússar kalla radíó-journal fyrir
börn, var hann innleiddur af Dimitri
Sjostakovitsj; eru þetta lifandi frá-
sagnir um rússneska tónameistara,
hlandaðir flutningi á verkum þeirra.
Mjög athyglisverðir eru fjölmarg-
ir músíkáhugamannaflokkar. Koma
J^eir beztu saman á ráðstefnur öðru
hverju, syngja, leika og dansa. Úr
þeim er síðan valið til opinberra
hljómleika og er algengt að fram
komi þá 50—60 kór- og hljóðfæru-
flokkar með um 4000 manns. Kunn-
astur áhugaflokkur er músíkkollektív
vísindalega fræðimannahússins í
Moskvu. Þar eru saman komnir pró-
fessorar, dósentar og aðstoðarmenn
vísindalegra rannsóknarstofnana og
æðri skóla. Þeir iðka músík í tóm-
stundum eftir unnið dagsverk, spila
kammermúsík, sónötur, tríó, strok-
kvartetta og hafa eigin hljómsveit.
Konsertmeistari hljómsveitarinnar er
Vladimir Sernof, prófessor í eðlis-
fræði, fyrstu fiðlu leika ennfremur
próf. Hermann Kalisj, sérfræðingur
í vélabyggingu, doktor í stj örnufræði
Pjotr Dolgof og dósent í enskum bók-
menntum Nicolai Tsvostov. Aðra
fiðlu hafa leikið m. a. líffæra- og
meinafræðingur Marija Ivanitskaja,
stærðfræðingurinn Abram Losjitz og
rithöfundurinn Jakob Frenkel, en á
celló m. a. Vassilij Karra, vísindaleg-
ur ráðunautur hinnar alþjóðlegu við-
skiptastofnunar og Alexander Gri-
gorejef, prófessor í sakamála-læknis-
fræði, verkfræðingur í hitunartækni
á klarínettu, Julius Rubinof. — Fé-
lagsskapur þessi reis upp 1934 og
hafði á að skipa stórum blönduðum
kór. Stjórnandi hans hefur lengst af
verið Viktor Sadovnikof, nemandi
Tanejefs og Gliéres. Flokkurinn er
annálaður fyrir listrænan þroska og
hefur glírnt við stórverk eins og óra-
tóríu Schumanns „Pílagrímsför rós-
arinnar“ og kantötu Rimski-Korsa-
kofs „Svitesjanka“. Á 250 ára dánar-
afmæli Henry Purcells 1945 flutti
þetta einvalalið fræðimanna óperu
hans Dido og Aeneas með mörgum
óhj ákvæmilegum aukauppfærslum;
svo mikil var hrifningin.
Ég hef eytt mörgum orðum í þetta
kollektív vísindamanna, en engu í fíl-
harmóníuna í Moskvu og stjórnanda
hennar, Konstantin Ivanof (og Lev
Oborin), vegna þess að svo fagur
vottur um samheldni, leikmannshæfi-
leika og afrek mun vera algjört eins-
dæmi, þótt víðar sé leitað.
Það er auðskilið mál, að svo risa-
vaxið land sem Sovétríkin eru (í
rauninni heil heimsálfa) þurfa á
mörgum músíkkröftum að halda,
enda fær hver tónlistarmaður þar að
afloknu námi framtíðarstöðu, og
hann hefur þar að auki fengið ríkis-
342