Tímarit Máls og menningar - 01.05.1985, Side 24

Tímarit Máls og menningar
urinn sé meira áberandi hjá yngri mönnunum en hinum eldri þótt frá því séu
einstaka undantekningar (t. d. Níels Hafstein og Rúrí).
Póstkortaformið hefur einnig verið notað af fáeinum yngri listamann-
anna. Póstkortagerðin tengist boðskortagerð fyrir sýningar sem alloft eru
sérstaklega hönnuð, en hún telst þó til sérstaks anga fjölfeldislistar sem
nefnist „mail-art“ á enskri tungu eða „póstlist". Ymist er unnið með einstök
kort eða seríur. Steingrímur E. Kristmundsson bjó til póstkortaseríu einna
fyrstur yngri mannanna og kallaði hana 16 áróðurspóstkort, 1978, og Helgi
Friðjónsson gerði einnig 16 póstkorta seríu í tengslum við sýningu sína í
Suðurgötu 7 árið 1980. Auk þeirra hefur einkum Magnús V. Guðlaugsson
unnið með póstkort.
Auk bókagerðarinnar sem slíkrar hafa nýgræðingarnir gert verk sem
byggjast á því að líta á blaðsíðuna sem sýningarsal. Helgi rak til að mynda
slíkan sýningarsal í dagblaðinu Vísi 1976 og einnig notfærðu menn sér smá-
auglýsingadálka Dagblaðsins í sama skyni. Síðar var hluti tímaritsins Svart á
hvítu gerður að slíkum sýningarsal. Að þessu leyti eru tímaritin og dag-
blöðin hliðstæð sýningarskránum sem getið var um áður.
Til þess að koma bókverkum á framfæri verður að gefa þau út. Fæstir
þeirra sem hér um ræðir hafa leitað til venjulegra útgáfufyrirtækja í því
skyni, heldur ýmist gefið verk sín út sjálfir eða á vegum útgáfufyrirtækja
sem fæstum eru kunnug, svo sem Dieter Roth's Verlag eða Silver Press í
Amsterdam. I Reykjavík hefur Helgi Friðjónsson rekið bókaútgáfu sem
nefnist Froskurinn og einnig gallerí sem nefnist Gangurinn. Froskurinn
gefur út Ganginn og tvo bókaflokka, Litlu bœkurnar og bókaflokk sem
gerður er í samvinnu við svissneska listamenn og einkennist af því að unnið
er beint á stensilinn. Arið 1983 kom út The Big Box, askja sem í eru
geymdar allar litlu bækurnar sem út komu það ár. Flestar þessara bóka og
yfirleitt bóka yngri mannanna eru fjölfaldaðar á ódýran hátt. Ekki svo að
skilja að dýrari og fullkomnari tækni sé þar með hafnað, en fæstir hafa
einfaldlega haft efni á henni auk þess sem hin er fullkomlega við hæfi í
mörgum tilfellum. Þessi útgáfustarfsemi myndlistarmanna er að mörgu leyti
hliðstæð fjölritunarútgáfu ljóðskálda og rithöfunda sem hafa notfært sér
offsetfjölritunartæknina í og með vegna þess að hefðbundin forlög hafa ekki
treyst sér til að gefa þau út í venjulegu formi sökum kostnaðar. Ennfremur
hafa ýmis tæknileg atriði ráðist af tilviljun: um tíma komust menn að því að
hagkvæmt var að láta prenta bækurnar í Iðnskólanum og ýmsir erlendir
listamenn urðu mörgum fyrirmynd um notkun ódýrrar fjölföldunartækni.
Oft var þó reynt að hafa sýningarskrár fyrir sýningar erlendis betur unnar,
ef því varð þá við komið. Listamannabækurnar teljast því að miklu leyti til
neðanjarðarstarfsemi í bókaútgáfu en einnig hefur gengið misjafnlega að fá
158