Tímarit Máls og menningar - 01.05.1985, Blaðsíða 84

Marguerite Yourcenar
Síðasta ást Genghis prins
Þegar Genghi hinn glæsilegi, mesta kvennagull sem sögur fara af í
Asíu, hafði náð fimmtugasta aldursári, gerði hann sér grein fyrir því
að tímabært væri að byrja að deyja. Onnur eiginkona hans, Fjóla
Mourasaki prinsessa, sem hann hafði unnað af alhug þrátt fyrir mörg
mótsagnarkennd hliðarspor, var farin á undan honum til eins af
sæluríkjunum, áfangastöðum þeirra framliðnu sem hafa áunnið sér
einhverja verðleika í síbreytilegu og erfiðu jarðlífi, og Genghi harm-
aði ákaft að geta hvorki séð nákvæmlega fyrir sér brosið hennar né
heldur skeifuna sem hún setti upp áður en hún fór að gráta. Þriðja
eiginkona hans, Prinsessan-úr-höllinni-í-vestri, hafði verið honum
ótrú með ungum frænda, eins og hann hafði sjálfur á æskuárunum
verið í tygjum við kornunga keisarinnu, eiginkonu föður síns. Sami
sjónleikurinn hófst enn einu sinni í leikhúsi lífsins, en hann vissi að í
þetta sinn stæði honum ekki til boða annað en hlutverk gamals
manns og fannst honum vofa hins framliðna fýsilegri en sú persóna.
Þess vegna deildi hann út eigum sínum, setti þjóna sína á eftirlaun og
bjóst til að ljúka ævinni í einsetubústað sem hann hafði látið reisa í
fjallshlíðinni. Hann fór um borgina í síðasta sinn og fylgdu honum
aðeins tveir eða þrír dyggir félagar, sem gátu ekki fengið af sér að
kveðja hann, því þeir vissu að þar sæju þeir á bak eigin æsku. Þó þetta
væri árla morguns þrýstu konurnar andlitunum upp að mjóum
rimlum gluggahleranna. Þær pískruðu um það hárri röddu hvað
Genghi væri ennþá glæsilegur, og það sannaði prinsinum enn einu
sinni að vissulega væri mál til komið að hverfa á braut.
Það tók þrjá daga að komast til einsetubústaðarins sem var mitt í
óbyggðum. Lítið húsið stóð við rætur aldargamals hlyns; það var
haust og laufið á trénu fagra myndaði gullið þak yfir hálmþekju
hússins. Lífið í þessari einveru var bæði fábrotnara og frumstæðara
en Genghi hafði reynt, þegar hann á róstusömum æskuárum sínum
hafði verið dæmdur til langvarandi útlegðar í framandi landi, og þessi
218