Tímarit Máls og menningar - 01.12.1999, Blaðsíða 23

KYNLÍF, GEN, KAPÍTALISMI
og fátæku meira eða minna útilokaðir.
Samt hangir eitthvað annað saman við
þessa kynferðislegu þrá: þörf fyrir nálægð,
væntumþykju, tryggð, hin mennska þörf
fyrir einhvern sem maður getur elskað og
treyst. Þessari þörf þykist nútíminn geta
hafhað.
Þetta leiðir til fremur óvæntrar sýnar á
það sem hefur verið að ríða yfir vestrænt
samfélag á undanförnum áratugum, hið
svokallaða aukna frjálsræði í kynferðis-
málum. Þannig vekur Houellebecq athygli
á því að ólíkt flestum öðrum frelsunar-
hreyfingum mætti kynlífsbylting sjöunda
áratugarins svo til engri andstöðu af hálfu
þeirra sem halda um efnahagslegu taum-
ana í vestrænu samfélagi. Þvert á móti,
popptónlistin, æskudýrkunin, glanstímarit fyrir fúllorðna, aukið svigrúm
kvikmyndagerðarfólks til að sýna nekt og ástaratlot, allt hefur þetta haff
geysilega góð áhrif á viðskipti með ýmiss konar vörur og flestar þeirra nýjar,
frá plötuspilurum til myndbandstækja og frá tískuvörum til Thaílands-
ferða.
Þar kem ég að skuggahliðinni á þessari frelsun. Ein af þeim hugmyndum
sem Houellebecq leikur sér að í bók sinni er að það sé engin tilviljun að kyn-
lífsbyltingin hafi fengið slíkan meðbyr frá markaðsöflunum. Krafan sem
hún gerir til allra einstaklinga um að þeir lifi fjölbreyttu og spennandi ástar-
lífi hefúr ýtt undir hjónaskilnaði og veldur því að æ fleiri fullorðnir eyða
meirihluta ævinnar einir. Það er afskaplega gott fyrir viðskiptin, þar sem því
fleiri sem búa einir, því meiri þörf er fýrir ísskápa, örbylgjuofiia, tölvur, síma,
sjónvörp, bankareikninga, o.s.frv. Ein ástæða fyrir hörðum viðbrögðum við
bókinni var að hún var töluvert narsíssískt áfall fyrir ‘68 kynslóðina sem nú
er á besta aldri og við völd í Frakklandi eins og víðar. Hún hefúr litið á sig sem
geranda í sögunni, kynslóð sem háði hetjulega baráttu fyrir menningarbylt-
ingu sem var öllum til góðs. Bókin gefur til kynna að hún var aðeins aulalegt
og blint handbendi kapítalismans, sem undir merkjum einstaklingshyggj-
unnar hefur stefnt að því að sundra æ smærri menningarheildum, fyrst
þjóðflokkum, svo ættflokkum, síðan stórfjölskyldunni. Nú á síðustu áratug-
um hefur hann, í skjóli ffjálsræðis í kynferðismálum, verið að leggja til atlögu
við kjarnafjölskylduna, þetta bandalag tveggja einstaklinga sem heita hvor
öðrum tryggð og væntumþykju, - að ógleymdri munúðinni -, og ef þau vilja
Michel Houllebecq.
TMM 1999:4
ww w. m m. ís
21