Tímarit Máls og menningar - 01.12.1999, Blaðsíða 46

JÓN SIGURÐSSON
Jóhannes stóð rétt á sjötugu þegar hér var komið sögu, fæddur síðla árs
1899. Hann lést 1972.
Starfsmenn Máls og menningar, forlagsins og verslunarinnar, mynduðu
þéttan hóp og var liðsandi mjög góður. Margir aðrir starfsmenn í húsinu
voru kunningjar til langs tíma og talsverð samskipti milli hæða. Jóhannes var
hvers manns hugljúfi í allri viðkynningu. Dagfar hans var rólegt, vinsamlegt
og hlýtt. Hann var ræðinn og fyndinn og ævinlega til í gamanmál. Hann var
afskaplega vel látinn og vinsæll. Hann hafði auðvitað haft tengsl við Mál og
menningu og starfsmenn fyrirtækisins um langt árabil og var tekinn sem
einn úr hópnum og leit þannig á sig sjálfur, að ég held.
Jóhannes átti sem kunnugt er ótrúlega létt um að yrkja og kasta fram
stöku. Kom það oft fyrir. Fræg var vísa hans um eina konuna í hópnum:
Yndisleg er Ester
einkum þegar hún sest er,
fallegt á henni flest er
en framhliðin þó best er.
Jóhannes var reyndar ekki vel á sig kominn þegar hér var komið sögu. Hann
þjáðist mjög vegna nýrnanna og þurfti að fara upp á Landspítala nokkrum
sinnum í viku hverri í einhvers konar blóðskiljuvél. Ég varð var við að þetta
hafði áhrif á hann og dró hann niður.
Ekld er að undra að félagslífið var fjörugt á þessum vinnustað í jólaösinni.
Um þær mundir bar marga að garði sem boðið var kaffi og rætt var við um-
ff am eiginleg bókabúðarviðskipti. Reyndar var það svo að í kringum Mál og
menningu var jafhan sveimur bókamanna og menntamanna sem gerði sér
leið þangað inn, og þá var ævinlega eitthvað rætt um heimsins og landsins
gagn og nauðsynjar. Þarna var háskóli fyrir unga og forvitna menn. Mér
finnst að Kristinn hafi á þessum tíma ekki tekið eins mikinn þátt í þessu og
Sigfús gerði, en báðir settu þeir svip á samfélagið, svo ólíkir sem þeir voru.
Ásamt þeim setti Einar, bróðir Kristins, mark sitt á hópinn. Ég var mest í
verkum hjá Sigfúsi og einhvern veginn náðum við vel saman. Tíminn hjá
Sigfúsi varð mér ómetanlegt ff amhaldsnám í bókmenntaffæði og menning-
arsögu.
Það sem hér fer á eft ir er ritað eftir minni, frá því um jól 1969. Nokkru eftir
samtal okkar tók ég efnisatriðin saman mér til upprifjunar og lærdóms. En
endursögn mín nú er alveg á mína ábyrgð, og ég mun ekki setja ummæli
Jóhannesar í tilvitnunarmerki nema um sé að ræða orð og setningar sem
greiptust strax í huga minn. Annað sem haft verður eftir Jóhannesi hér er til-
raun til að tjá hugsun hans eins og hann birti mér hana.
44
www.mm.is
TMM 1999:4