Skírnir

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Skírnir - 01.04.1987, Qupperneq 160

Skírnir - 01.04.1987, Qupperneq 160
154 ARTHÚR BJÖRGVIN BOLLASON SKÍRNIR sem eru að verki í vitundar- og sálarlífi manna. Mér er til efs að nokkur geti neitað því, að menn séu „hvorki eins einlægir né falskir og halda mætti af orðum þeirra og verkum“ (66) eða því, að „of mikill þroski eins sálarþáttar dregur vöxt úr hinum“ (83). Sömuleiðis munu að líkindum flestir geta fall- ist á, að „því betur gefinn sem maðurinn er, því viðkvæmari er hann“ (97) sem og að í öllu sálarlífi fari fram „sífeldur reipdráttur milli hugsana og til- finninga" (188). Sumar þeirra athugasemda, sem höfundur gerir um sálar- lífið, orka á hinn bóginn tvímælis. An þess að hér sé ástæða til að elta ólar við slíkt má nefna sem dæmi, að margir eiga að líkindum erfitt með að taka undir það sem Sigurður segir um hugsunarlíf rithöfunda. Það má t. d. draga í efa, að lýsing hans á ástum þess, sem fæst við að skrifa bækur, eigi við um alla meðlimi Rithöfundasambandsins: „Ef hann elskar konu, þá sundur- limar hann hana og kryfur eins og hún væri lík á skurðarborði. . . Ef hún fleygir sér um hálsinn á honum hugsunarlaust í augnabliks tilfinningu, þá dæmir hann þessa hreifingu eftir því, hvað vel hún á heima eftir ástæðum, hvað hún er vel gerð og mundi vera hrífandi á leiksviði, og hann fordæmir hana í huga sér ef hún er tilgerðarleg eða vantar yndisþokka“ (172). Af slíkum dæmum má ráða, að höfundur kemur víða við, enda efnið margslungið. Sá grunntónn sem ríkir í þessum hugleiðingum Sigurðar um vanda mannsins - um vanda þess að vera manneskja, með öllum þeim ófull- komleika og takmörkunum sem þeirri veru fylgja - er hinn sami og kveður við í öðrum verkum höfundar af líkum toga. I eftirmála við aðra útgáfu Fornlra ásta, sem út kom í fyrsta sinn árið 1919, segir höfundur m. a., að „trúin á gildi og reynslukosti einstaklingsins, krafan til leitar hans að sem fyllstum og heilustum þroska“ sé sú lífsskoðun sem móti „Hel“ og aðra þætti í þeirri bók.4 Þetta tvennt, trúin á gildi einstaklingsins og krafan um að hann leiti eftir sem fyllstum þroska, er burðarásinn í fyrirlestrum Sig- urðar um einlyndi og marglyndi. Markmið þessarar krufningar á andstæð- um kröftum sálarlífsins, ólíkum skapgerðum og sjálfráðum lífsstefnum, er að brýna fyrir mönnum að efla þroska sinn með því að rækta það besta sem í þeim býr. „Það er aðeins til ein dauðasynd, synd sem á sér ekki neina bjartari rétthverfu: það er tregðan, dáðleysið. En hæsta mannleg dygð, sú sem hlýtur að geta allt annað gott af sér, er hvíldarlaus viðleitni til hærri og hærri þróunar" (239). Það er ljóst af slíkum dómum, að Sigurði lét ekki illa að sveipa sig skikkju prédikarans. I erindum sínum um líf og dauða, sem hann flutti í útvarp árið 1940, segir hann reyndar hreint út, að erindin eigi að vera eins konar pré- dikanir. Þvínæst bætir hann við: „Og í sjálfu þessu orði er fólgið, að sá sem prédikar, er alltaf að halda einhverju að áheyrendum sínum, sem verður ekki sannað með óyggjandi rökum.“5 Endaþótt viðfangsefni Sigurðar í Lífi og dauða sé af nokkuð öðrum toga en efnið sem hann glímir við í Einlyndi og marglyndi, er ýmislegt í hinum síðarnefndu lestrum, sem ekki verður sannað með „óyggjandi rökum“. Það er nú einu sinni svo, þegar kemur að dularvíddum sálarlífsins og hugsjónum manna, að þá verður oft harla fátt
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212
Qupperneq 213
Qupperneq 214
Qupperneq 215
Qupperneq 216

x

Skírnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.